نمایش مبدأ برای یرنی، نیلس کای (۱۹۱۱ـ۱۹۹۴)


یِرْنی، نیلْس‌کای (۱۹۱۱ـ۱۹۹۴)(Jerne, Niels Kaj)

{{جعبه زندگینامه
|عنوان =نیلس کای یرنی
|نام =Niels Kaj Jerne
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=۱۹۱۱م
|تاریخ مرگ=۱۹۹۴م
|دوره زندگی=
|ملیت=دانمارکی (زاده انگلستان)
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=تحصیل فیزیک در دانشگاه لیدن و پزشکی در دانشگاه کپنهاگ، دریافت دکتری تخصصی
| شغل و تخصص اصلی =میکروب شناس و ایمنی شناس
|شغل و تخصص های دیگر=
|سبک =
|مکتب =
|سمت =پزشک ارشد سازمان بهداشت جهانی، استاد میکروب شناسی دانشگاه پیتسبورگ، مدیر موسسه ایمنی شناسی بازل
|جوایز و افتخارات =
|آثار =
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =پزشکی
|دوره =
|فعالیت های مهم =جایزه نوبل پزشکی (۱۹۸۴)
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}

میکروب‌شناس و ایمنی‌شناس دانمارکی زادۀ انگلستان. جایزۀ نوبل پزشکی ۱۹۸۴ را با گئورگ کولر<ref>Georges Köhler</ref>&nbsp;و سزار مِلشتاین<ref>César Milstein</ref>، به‌سبب کشف روش تولید پادتن‌های بسیار اختصاصی تک‌دودمانی<ref>monoclonal </ref>&nbsp;دریافت کرد. یرنی با پایه‌گذاری اصول یاخته‌ای ایمنی‌شناسی مدرن تأثیر مهمی در تکامل این رشته داشت. او روش پلاک همولیتیک<ref>haemolytic plaque assay</ref>&nbsp;را برای مشاهدۀ رهاسازی پادتن از لنفوسیت<ref>Lymphocyte </ref>ها ابداع کرد. لنفوسیت‌ها یاخته‌های سفید خون‌اند که در مغز استخوان<ref>bone marrow</ref>&nbsp;ساخته می‌شوند. همچنین، یرنی فرضیه‌های بسیاری دربارۀ نحوۀ برهم‌کنش یاخته‌ها در جریان پاسخ ایمنی<ref>immune response</ref>&nbsp;طرح کرد. مهم‌ترین فرضیۀ یرنی در ایمنی‌شناسی، شبکۀ ایدیوتیپی<ref>idiotypic network</ref>&nbsp;است. این شبکه نوعی برهم‌کنش تنظیمی بین لنفوسیت‌هاست و با اتصال گیرنده‌های روی یک لنفوسیت با گیرنده‌های یک لنفوسیت دیگر و شناسایی آن شکل می‌گیرد. او بعدها چگونگی تولید لنفوسیت‌ها را در تیموس<ref>thymus </ref>&nbsp;توصیف کرد. در لندن زاده شد. دو سال در دانشگاه لیدن<ref>Leiden </ref>&nbsp;هلند، در رشتۀ فیزیک درس خواند. سپس به کپنهاگ رفت و به تحصیل در رشتۀ پزشکی پرداخت. هنگام گرفتن دانشنامۀ دکترای تخصصی خود در ۱۹۵۱، تقریباً چهل سال داشت. پایان‌نامه دکترای تخصصی او دربارۀ ضد سرم دیفتری<ref>diphtheria </ref>&nbsp;بود و درپی آن، توجه یرنی به پادتن‌ها و تنوع نظرگیر آن‌ها در بدن جاندار معطوف شد. در ۱۹۵۶، مقاله‌ای به نام «''نظریۀ انتخاب طبیعی در شکل‌گیری پادتن‌ها<ref>''Natural Selection Theory of Antibody Formation''</ref>''» منتشر کرد. بر‌مبنای این نظریه، پادتن‌ها قبل از ورود جسم خارجی به بدن وجود دارند و زمانی‌که جسم خارجی وارد بدن شود، مناسب‌ترین پادتن‌ها برای اتصال به آن جسم خارجی انتخاب می‌شوند. پیش از آن تصور می‌شد پادتن‌ها مولکول‌هایی غیراختصاصی و انعطاف‌پذیرند و برای دربرگرفتن مولکول‌های خارجی شکل‌های گوناگونی به‌خود می‌گیرند. از ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۲، پزشک ارشد سازمان بهداشت جهانی بود و در این دوره بسیاری از ایمنی‌شناس‌های سرشناس را متشکل کرد. در ۱۹۶۲، به فعالیت دانشگاهی برگشت و استاد میکروب‌شناسی دانشگاه پیتسبورگ<ref>Pittsburg </ref>&nbsp;شد. در ۱۹۶۹، مؤسسه ایمنی‌شناسی بازل<ref>Basel</ref>&nbsp;را بنا نهاد و تا ۱۹۸۰ که بازنشسته شد، مدیر آن‌جا بود. یرنی نظریه‌های بسیاری دربارۀ ماهیت پادتن‌ها و ایمنی‌شناسی عرضه کرد. دیگران نظرات او را پس از تغییر و تکمیل به نام خود منتشر می‌کردند، ولی او از این امر شادمان بود. دربارۀ سهم خودش در ایمنی‌شناسی به شوخی می‌گفت: «من موضوع را مطرح کردم، آیندگان آن را اثبات می‌کنند».

&nbsp;

----

[[Category:پزشکی]] [[Category:اشخاص و آثار، تاریخ پزشکی]]