سرایان، شهرستان
سرایان، شهرستان (County) Sarayan
واقع در نواحی شمال مرکزی استان خراسان جنوبی، به مرکزیت شهر سرایان. اگرچه این منطقه به دلیل قرار داشتن در گسترۀ خراسان بزرگ، از زمان اشکانیان جزو قلمرو آنان و سپس ساسانیان بوده، اما شواهد باستان‌شناختی چندی گواه بر استقرار جوامع انسانی در این منطقه از دوره‌های پیش از تاریخ است. در دورۀ ساسانیان و سده‌های اولیه و میانی اسلامی سرایان جزو ایالت قهستان بوده. در تمام این دوره‌ها در منابع نشانی از اسم سرایان نیست؛ اگرچه دور از ذهن نیست که به دلیل حضور پررنگ اسماعیلیان در قهستان و در اختیار گرفتن قلاع منطقه، به احتمال سرایان در سده‌های 5 و 6ق منطقه‌ای پررونق بوده. از این دوره (دورۀ حکومت سلجوقیان) محوطه‌های باستانی چندی در سرایان کشف و بررسی شده است. در دورۀ صفویه چندین کاروانسرا و آب‌انبار و بناهای دیگر در منطقۀ سرایان ساخته شده که آثار برخی از آنها هنوز برجاست.