سبائیه

سَبائیه
از نخستین فرقه‌های غلات شیعه، پیروان عبدالله بن سبأ، پدیدآمده بین سال‌های ۳۰ـ۴۰ق. دربارۀ شخصیت تاریخی عبداله بن سبأ تردید جدی وجود دارد. جمعی از محققان او را شخصیتی افسانه‌ای و ساخته و پرداختۀ دشمنان شیعه دانسته‌اند. اما برخی دیگر گفته‌اند وی از یهودیان صنعا بود که اسلام آورد و در فتنه بر ضد خلیفۀ سوم شرکت داشت و از سرکردگان مخالفان او بود. سپس به علی‌ (ع) پیوست و بر واجب‌بودن امامت او صحّه گذاشت و بعد از آن مدعی الوهیت علی ‌(ع) شد و خود نیز ادعای نبوت کرد. حضرت علی ‌(ع) نیز او را به مدائن تبعید نمود. پس از شهادت علی ‌(ع)، پیروان عبدالله بن سبأ از نخستین مسلمانانی بودند که قائل به رجعت امام علی ‌(ع) شدند. به باور اینان، علی‌ (ع) کشته نشده و نهایتاً عدالت و دین را بر زمین حاکم می‌کند. سبائیه معتقد به حلول روحِ الهی در علی ‌(ع) و اهل تناسخ بودند و تقیه را جایز نمی‌دانستند. مخالفان عبدالله بن سبأ او را بنیانگذار رافضی‌گری نشأت‌گرفته از یهودیت دانسته‌اند. علامه عسکری تحقیقات دامنه‌داری دربارۀ هویت عبدالله بن سبأ انجام داده و او را شخصی افسانه‌ای دانسته است. تحقیقات او در ۳ جلد به زبان فارسی ترجمه شده است.