یوسف همدانی

یوسف همدانی
زادروز	همدان ۴۴۰ق
درگذشت	بامئین ۵۳۵ق
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	صوفی
آثار	رتبة‌الحیات (۱۳۶۲ش)
گروه مقاله	عرفان

یوسف هَمَدانی (همدان ۴۴۰ـ بامئین ۵۳۵ق) Yusuf Hamadani (sufi)
(شهرتِ ابویعقوب ‌یوسف‌‌ بن ایوب همدانی) از رجال صوفیه. در ۱۸سالگی به بغداد رفت و در محضر درس ابواسحاق شیرازی حضور یافت و درشمار برترین شاگردانِ او درآمد. به عراق و خراسان و اصفهان و سمرقند و بخارا نیز سفر کرد و به طلب و استماع حدیث پرداخت. در تصوّف دست ارادت به شیخ ابوعلی فارمدی داد و از دست شیخ عبدالله جوینی خرقه پوشید. در حدود ۶۵سالگی به سفر بغداد رفت و در مجلس وعظی که داشت آیندۀ علمی ابن سقّا را پیشگویی کرد. خانقاه بزرگی در مرو داشت و سال‌های آخر عمر را در همان شهر و هرات گذراند. سرانجام در مسیر بازگشت از هرات به مرو درگذشت و در همان ناحیه به‌ خاک سپرده شد. بعدها جنازۀ او را به مرو منتقل کردند. گویا رتبةالحیات تنها اثر بازمانده و چاپ‌شدۀ اوست (1362ش). این کتاب که به نثر فارسی در بیان مراتب و درجات زندگی و به صورت پرسش و پاسخ است، توسط محمدامین ریاحی تصحیح شده است. همچنین دو رسالۀ عرفانی، یکی به فارسی و دیگری به عربی منسوب به اوست.

خواجه عبدالله بَرَقی خوارزمی، خواجه حسن ازرقی بخارایی، خواجه احمد یَسَوی و خواجه عبدالخالق غُجْدَوانی، درشمار مریدان اویند.

---