الصیدنة فی الطب

صَیْدَنة فِی‌الطِّب (الصَّیْدَنة...)
کتابی در زمینۀ داروشناسی از ابوریحان بیرونی (۳۶۲‌ـ‌۴۴‌۰‌ق). این کتاب یکی از ارزشمندترین منابع در تاریخ داروشناسی قرون میانۀ خاورزمین است. در این کتاب حدود ۴,۵۰۰ نام منبع دارویی گیاهی، حیوانی و معدنی به زبان‌های مختلف توصیف شده است که بسیاری از آن‌ها نتیجۀ اقامت در سرزمین‌های گوناگون و مشاهدات مؤلف بوده است. وجه مشخصۀ این کتاب آن است که در آن توجه خاصی به خصوصیات خود گیاه شده است نه صرفاً به خواص دارویی آن. از طرفی بیرونی نام‌های مختلف داروها را به زبان‌های عربی، یونانی، سریانی، فارسی، هندی و جز آن‌ها آورده است. این کتاب آخرین اثر ابوریحان بیرونی است که به‌صورت تنها دست‌نویس اصلاح‌نشده به زبان عربی به ما رسیده است. او برای نوشتن این کتاب از آثار دانشمندان مختلف سرزمین‌های دور و نزدیک استفاده کرده است. نام ۲۵۰ نفر پزشک، طبیعی‌دان، مورخ، جغرافی‌دان، زبان‌شناس، شاعر و جهانگردان در کتابش دیده می‌شود. بوریج در ۱۸۸۹، دست‌نویس ترجمۀ فارسی الصّیدنه را در شهر لکنهو پیدا کرد اما شور چندانی برنیانگیخت تا این‌که پروفسور زکی ولیدی طوغان اصل عربی کتاب را در کتابخانه جامع قورشونلو در شهر بورسه در ۱۹۲۷ پیدا کرد. از آن زمان به بعد، کتاب الصّیدنة فی الطّب مورد توجه قرار گرفت و به زبان‌های مختلف ترجمه شد.