آذر کیوان

Azar Kayvan

آذر کیوان (۹۴۲ـ هند ۱۰۲۷ق)

آذر کیوان
زادروز	۹۴۲ق
درگذشت	هند ۱۰۲۷ق
محل زندگی	ایران، هند
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	روحانی زردشتی
آثار	منظومه مکاشفات؛ آیینه اسکندر؛ تخت طاقدیس؛ پرتو فرهنگ
گروه مقاله	ادیان و فرقه های غیراسلام
جوایز و افتخارات	پایه گذار فرقه آذرکیوانی

پایه‌گذار فرقۀ آذر کیوانی. از زردشتیان ایران بود و در شیراز می‌زیست. در اوایل قرن ۱۱ق با شماری از یارانش، در روزگار اکبرشاه به هند کوچید. گویند سیاست دینی اکبرشاه و کوشش‌های او برای ایجاد تفاهم فکری و دینی در پهنه‌ای گسترده او را به سرزمین هند کشاند. در دبستان مذاهب دربارۀ اخلاق و رفتار او آمده که مردی منزوی و کم‌سخن بود، به ریاضت و قناعت زندگی می‌کرد و گوشت نمی‌خورد. زبان‌های اوستایی، پهلوی، فارسی، ترکی، هندی و عربی را خوب می‌دانست. فرقه‌ای که پی‌افکند آمیزه‌ای از عقاید زردشتی، اسلامی، هندویی، یهودی، مسیحی، مانویت و آیین مزدک بود. نام گروهی از شاگردان و پیروان آذرکیوان در شارستان چهارچمن و دبستان مذاهب آمده است. برخی زردشتی و از پارسیان ایران و هند بودند و برخی نصرانی، یهودی، هندو و مسلمان. بهرام بن فرشاد، از پیروان این فرقه، به حکمت اشراق شیخ شهاب‌الدین سهروردی توجهی خاص داشت. آذر کیوان با عقاید دینی و آرای فلسفی زمان خود آشنا بوده و منظومۀ مکاشفات از آثار اوست که در جام کیخسرو، از آثار این فرقه، باقی مانده است. به نوشتۀ شارستان چهارچمن، کتاب‌های آیینۀ اسکندر، تخت طاقدیس و پرتو فرهنگ از دیگر آثار آذر کیوان است. برخی از آثار به‌جاماندۀ این فرقه: دساتیر، شارستان چهارچمن، جام کیخسرو، زردست افشار، زنده رود، دبستان مذاهب و فرازستان.