آناهیتا (اسطوره): تفاوت میان نسخه‌ها
DaneshGostar (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - '\\1' به '<!--1') |
جز (Added English title to display title and first line) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
Anahita (mythology) | |||
آناهیتا (اسطوره)<br> | آناهیتا (اسطوره)<br> | ||
نسخهٔ ۱۴ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۰۸
Anahita (mythology)
آناهیتا (اسطوره)
(ناهید در فارسی امروزی) ایزدبانوی نگهبان آب‌های روان، خرد و باروری و نگهبان خانواده در دین زردشتی و باورهای ایران پیش از اسلام. آناهیتا واژه‌ای است اوستایی به‌معنی پاک و زنندۀ پلیدی. پیشوند «آن» یا «اَن» در زبان اوستایی به‌معنای نفی است و آهیته یا اَهیته به‌معنی پلیدی و زشتی است. در اوستای عهد ساسانی نام آناهیتا با پیشوند اَرِدْویسور (به‌معنای پُرزور) همراه است. ایرانیان باستان برای حفظ حرمت آناهیتا در آب‌های روان شست‌وشو نمی‌کردند و یا آن را نمی‌آلودند. گل نیلوفر یا لوتوس در هنر ایران پیش از اسلام نماد آناهیتا بود. اردشیر دوم هخامنشی خود را خادم آناهیتا معرفی می‌کند. آناهیتا ایزدبانوی محبوب و حامی نخستین شاهان ساسانی به‌شمار می‌رفت. ساسان، بابک، اردشیر بابکان (۲۲۴ـ۲۴۱م) و شاپور اول ساسانی (۲۴۱ـ۲۷۰م) خادمان آتشکدۀ آناهیتا در شهر استخر در پارس بودند. شاپور ساسانی اول پس از پیروزی بر والریانوس امپراتور روم (۲۵۳ـ۲۶۰م) در نبرد اِدِسا‌ـ‌حَرّان، شهر بیشاپور را پی‌افکند که نگین آن معبد آناهیتا بود. نقش ایزدبانوی آناهیتا را به‌صورت زنی با وقار که هاله‌ای بر سر دارد و بر روی گل نیلوفر ایستاده است در نقوش برجستۀ طاق بستان در کنار نقوش خسروپرویز ساسانی (۵۹۰ـ۶۲۸م) و شاپور ساسانی دوم (۳۱۰ـ۳۷۹م) حجاری کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد که در دوران اشکانیان هم آناهیتا مورد توجه و تقدیس بوده و شاید بنای قَصرالصوص (کاخ دزدان) در کَنگاور در استان کرمانشاه بازمانده‌های معبد آناهیتا باشد.