الامتاع و الموانسه

إمْتاع وَ الْمُؤانسَه‌ (الإمْتاع...)
کتاب حِکمی، تألیف ابوحیان توحیدی. این کتاب درپی ۳۷ شب‌نشینی ابوحیان و ابوعبدالله عارفی، وزیر صمصام‌الدوله بویهی، به خواهش ابوالوفاء مهندس گرد آمده است. بنابر متن کتاب، درپی هر سؤال و مسئلۀ پیشنهادیِ وزیر، ابوحیان به پاسخ برمی‌آمده که گاه این پاسخ مناظره‌ای را درپی داشته، و گاه به درخواست وزیر، ابوحیان رساله‌ای در پاسخ مسئلۀ مورد بحث می‌نگاشته که اغلب این در شب بعد، قرائت و دربارۀ آن بحث می‌شده است. اگرچه مجموع بحث‌ها رنگ حِکمی دارد، ولی به بهانه‌های مختلف در آن به مباحث ادبی، بلاغی، تفسیری و جز آن‌ها نظر شده و در طی آن گزارشی از اوضاع عصر و پاره‌ای از آرای ابن عباد، ابن عمید و ابوسلیمان سجستانی آمده است. چاپ تحقیقی این اثر به کوشش احمد امین، بارها چاپ شده است.