اسکدار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اُسکُدار (Üsküdar)

مدرسه نظامی کوللی در تنگه بسفر
اسکله اُسکُدار

(یا: اوسکودار؛ اسکوتاری) بخشی از کلان‌شهر امروزی استانبول، واقع در شبه‌جزیرۀ کوجائلی، در ساحل آسیایی بوسفور. ۴۶,۴۱ کیلومتر مربع مساحت و ۵۳۵,۹۱۶ نفر جمعیت دارد (۲۰۱۲). اسکدار در ارتفاع ۵۰ متری از سطح دریا واقع شده است.

در قرن ۷پ‌م یونانی‌نشین بود و خریستوپولیس نامیده می‌شد. گفته‌اند که در زمان سلطۀ ایرانیان، این شهر خزانۀ مالیات‌های آسیای صغیر، به صورت زر مسکوک، بود و از همین روی خریستوپولیس (شهر طلا) خوانده می‌شد. این شهر در ۵۰۸پ‌م به تصرف داریوش اول هخامنشی درآمد. در ۴۱۰پ‌م، آلکیبادس بر آن مسلط شد و گرداگرد شهر حصار کشید. گزنفون در سفر بازگشت خود از ایران، هفته‌ای در این محل ماند. در عهد اسکندر مقدونی و جانشینانش جزئی از فرنجیه بود. اعراب در نخستین حمله به قصد فتح قسطنطنیه در همین مکان قرارگاه برپا کردند. سپس نوبت سیطرۀ ترکان فرا رسید و بعد از زوال امپراتوری روم شرقی اسکدار جزو قلمرو عثمانی شد. در جنگ کریمه، فلورانس نایتینگل (بانوی چراغ به دست) در این محل به پرستاری و درمان مجروحان و بیماران همت گماشت. در ۱۴۱۸م، محمد پاشای وزیر در آن‌جا حمام و مدرسه و مسجد، و برای خود مقبره‌ای، ساخت که قدیمی‌ترین آثار عثمانی اسکدار است. تنها اثر تقریباً کامل بازمانده از عهد بیزانس قلعۀ دختر، در جزیره‌ای بسیار کوچک در فاصلۀ نزدیک به ساحل اسکدار، است که افسانه‌های بسیار در پیرامون آن شایع است. ظاهراً نام این محل از واژۀ فارسی اَسکُدار (به‌معنای چاپار، پیک) مأخوذ است. در ۱۹۲۶ این محل، که قبلاً شهری جداگانه بود، به استانبول منضم شد.