بیانیه های سوررئالیسم

بَیانیه‌های سوررِئالیسم (Manifestes du surralisme)

دو بیانیه‌ (مانیفست) از آندره برتون، به زبان فرانسوی، حاوی آرای او دربارۀ جنبش سوررئالیسم در دهۀ ۱۹۲۰، بیانیۀ نخست منتشرشده در ۱۹۲۴ و بیانیۀ دوم منتشرشده در ۱۹۲۹. بیانیۀ اول اعلام زایشِ این جنبش و ترسیم‌کنندۀ خط‌ مشی اصلی نهضت سوررئالیسم در نظر برتون است. اساسی‌ترین نکتۀ آن برچیدن تعصبات و ضدیت با هرگونه رئالیسم در هنر است که برتون آن را مسئول فقر زبان می‌داند. بیانیۀ دوم لحنی تندتر و جدلی‌تر دارد، و جنبش را به مرحلۀ فعالیت سیاسی فرامی‌برد. از مشخصه‌های اصلی این بیانیه، همبستگی با مفاهیم ماتریالیسم تاریخی است؛ چرا که در آن چهرۀ حامی سوررئالیسم از زیگموند فروید به کارل مارکس تغییر می‌یابد. برتون با انتشار ضمیمه‌ای بر این دو بیانیه، با عنوانِ دربارۀ سوررئالیسم با آثار ارزنده‌اش (۱۹۵۳)، بر مواضع اولیۀ خود پای فشرد. این بیانیه‌ها، جدا از اعتباری که دارند، به‌سبب بازیگوشی‌های بلاغی نیز درخورِ تأمل‌اند.