آق قلعه
Aq Qaleh آق‌قلعه
قلعه‌ای قدیمی واقع در سه فرسخی شمال گرگان. در دورۀ زیاریان اسپی‌دژ نام داشت، و بعدها به گویش ترکمنی آق‌قلعه نام گرفت. در دورۀ ناصرالدین‌شاه قاجار تعمیر و برای دیده‌بانی دشت ترکمن، در آن چهار برج دیده‌بانی با چهار توپ و تأسیسات نظامی دیگر احداث شد. این قلعه دارای دو دروازۀ آجری، درهای آهنین، خندق آجری و خاکریزهای نظامی بود. روبه‌روی دَرِ شمالی آن، بر روی رود گرگان پلی آجری با چهل دهانه ساخته شده بود که در انتهای آن دروازه‌ای آجری مزین به کاشی‌های رنگین، در آهنین محکم و دو اتاقک قراول قرار داشت. محوطۀ شمالی قلعه دارای آب‌انبار، حمام، انبار، تلگراف‌خانه و اتاق‌های متعدد بود و دروازه‌ای آجری آن را از قسمتی که عمارت سه‌طبقه و زیبای جهانسوز میرزا در آن قرار داشت، جدا می‌کرد. در جنوب قلعه ساختمانی دوطبقه، و در شرق آن نیز حیاط‌خلوت‌های متعدد، انبار و طویله بود. دیوارهای قلعه سوراخ‌هایی برای تیراندازی داشت. ویرانه‌های آن باقی است.