اخلاق پروتستانی و روح سرمایه داری

اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری (The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism)

(به آلمانی: Die protestantische Ethik und der Geist Kapitalismus) کتابی در انتقاد از ماتریالیسم تاریخی، تألیف ماکس وبر، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۹۲۰ـ۱۹۲۱. وبر در این کتاب این نظریه را مطرح می‌کند که سرچشمۀ توسعۀ تاریخی و جنبش‌های طبقاتی فقط منافع اقتصادی نیست؛ پیشینه‌های روانی و دینی نیز در پدیدآمدن مظاهر سرمایه‌داری نقش داشته‌اند. بر این اساس، و درپی یافتن سرچشمه‌های دینی سرمایه‌داری، وبر به تحلیل کارویژه‌های اجتماعی کالونیسم، همچون یکی از مبادی عقلانی ایدۀ سرمایه‌داری، می‌پردازد. از منظر نظامِ عقلانی مبتنی‌بر کالونیسم، هدف از انباشتن سرمایه نه دستیابی به لذت‌های شخصی، بلکه سازمان‌دادن و عقلانی‌کردن کار و تولید است با هدف غنابخشیدن به زندگی آدمی. بدین‌ترتیب، وبر با فاصله‌گرفتن از اندیشۀ مارکسیستی، منشائی دینی برای نظام سرمایه‌داری قائل می‌شود. تاریخ در مبارزه‌ای میان دو قطب مثبت و منفی ایده‌های ذهنی آدمی پیش می‌رود. وبر نظام دموکراتیک پارلمانی را محکوم می‌کند و ظهور سازمان سیاسی آینده‌ای را پیش‌بینی می‌کند که مبتنی‌بر فرهمندی رهبری نظامی است.