غلات (گیاهان)
غَلّات (گیاهان)
گیاهانی با دانه‌های خوراکی و سرشار از مواد مغذی و نشاسته[۱]. این واژه بیشتر به گندم[۲]، جو دوسر[۳]، چاودار[۴] و جو[۵] اطلاق می‌شود. اما ممکن است ذرت[۶]، ارزن[۷] و برنج[۸] را نیز شامل شود. غلات در حدود 75درصد کربوهیدرات و 10درصد پروتئین، همچنین مقداری چربی و سبوس دارند. آن‌ها را می‌توان به آسانی انبار کرد. کل غلات جهان می‌تواند پروتئین و کربوهیدرات مورد نیاز همۀ انسان‌ها را تأمین کند، اما در کشورهای ثروتمند به منظور افزایش تولید گوشت، لبنیات و تخم مرغ، بخش عمده‌ای از غلات، خوراک دام است. برخی از آن‌ها برای پختن آماده می‌شوند (جو پرک، گندم پرک)، گاهی نیز به‌صورت آماده مصرف می‌شوند؛ برخی نیز فرآوری و شیرین‌شده و همچنین سبوس‌دارند، مانند برشتوک[۹]. غلات سبوس‌دار مغذ‌ی‌تر از نوع فرآوری‌شدۀ آن است و اغلب ویتامین و چاشنی‌هایی به آن‌ها افزوده می‌شود که در مرحلۀ فرآوری از بین رفته‌اند. تولید جهانی غله از 1990 (زمان اوج آن) کاهش یافته است. بخشی از این کاهش ناشی از آن است که گونه‌های جدید و قدیم غلات با افزایش کود شیمیایی بیش از این، محصولی تولید نمی‌کنند، و علت دیگر ضعف ساختار خاک است، چنان‌که، در سپتامبر 1995، در سیلوهای جهان، فقط برای 49 روز، غله موجود بود.