مرتضی قلی خان وکیل‌الملک
مرتضی قلی خان وکیل‌الملک ( - تهران 1296ق)
(نیز با نام‌های: مرتضی قلی خان نوری وکیل‌الملک، و مرتضی قلی خان اسفندیاری وکیل‌الملک) حاکم کرمان، پسر محمد اسماعیل خان نوری وکیل‌الملک. از طایفۀ اسفندیاری بود. پدرش او را به روسیه فرستاد تا تعلیمات نظامی را فرا بگیرد. او پس از بازگشت، وارد قشون ایران شد.
در 1272ق به درجه سرهنگی نایل آمد و تا 1283ق در این درجه بود. زیر نظر فیروز میرزا نصرت‌الدوله فرمانفرما سرهنگ فوج ملایر بود. پس از این‌که پدرش در 1283ق حاکم کرمان شد، پسرش را که سرهنگ فوج ملایر بود، با درجه سرتیپی به کرمان خواست و او را رئیس دو فوج کرمان کرد و ریاست قشون را به او سپرد. مرتضی قلی خان در 1286ق ملقب به لقب پدرش (وکیل‌الملک) شد و در همان سال به جای حسین خان شهاب الملک (نظام الدوله) به حکومت کرمان و بلوچستان رسید و حکومتش تا 1295ق در کرمان ادامه یافت. در همان دورانی که حاکم کرمان بود، با نجم‌السلطنه دختر فیروز میرزا نصرت‌الدوله فرمانفرما ازدواج کرد.