برج های خرقان
| برج‌های خرقان | |
|---|---|
| نام فارسی | برج‌های خرقان |
| کشور | ایران |
| استان | قزوین |
| موقعیت | یک کیلومتری روستای حصار ولیعصر از توابع دهستان خرقان غربی، شهرستان آوج |
| کاربری | بنای آرامگاهی |
| مشخصات معماری | دو برج با پلان هشت‌ضلعی و گنبد پیازی |
| زمان ساخت | دورۀ سلجوقیان (460 و 486ق) |
| سازنده | محمد بن مکی زنجانی القبه؛ ابوالمعالی بن محمد مکی الزنجانی القبه |
برج‌های خرقان
دو بنای آرامگاهی آجری با فاصلۀ 29متر از هم، در یک کیلومتری روستای حصار ولیعصر از توابع دهستان خرقان غربی، شهرستان آوج، استان قزوین، از دورۀ سلجوقی. براساس کتیبه‌هایی که بر سردر ورودی آن‌ها نصب شده، از میان دو برج، تاریخ ساخت بنای شرقی 460ق و معمار آن محمد بن مکی زنجانی القبه و تاریخ ساخت بنای غربی 486ق و معمارش ابوالمعالی بن محمد مکی الزنجانی القبه بوده است. تشابه این دو اسم می‌تواند گواه بر این باشد که معمار هردو بنا یک‌نفر بوده یا پدر و پسری باشند. در برج‌ها مقبره‌هایی وجود دارد که متعلق به اشخاصی (احتمالاً از صاحب‌منصبان سلجوقی) به نام‌های ابوسعید بیجار پسر سعد و ابومنصور ایلتای‌تی پسر تکین هستند. مجموعۀ دو بنا که در دورۀ معاصر بارها مرمت شده‌اند، در سال ۱۳۵۶ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند. هردو بنا در زلزلۀ سال 1381ش بوئین زهرا آسیب دیده‌اند.
مشخصات معماری و تزئینات
هردو بنا گنبد دوپوش پیازی داشته‌اند که پوش بیرونی بنای قدیمی‌تر از بین رفته ولی گنبد بنای جدیدتر سالم است. هردو بنا از حیث هنر آجرکاری از بهترین آثار دورۀ سلجوقی‌اند. بدنۀ آن‌ها شامل دوجدارۀ آجرکاری با تزئینات آجرکاری متنوع از نمای بیرونی و در داخل، برج قدیمی دارای نگاره‌های متنوع (نقاشی دیواری، خط و تلفیقی) و برج جدیدتر صرفاً آجرچینی ساده است. بنای برج شرقی دارای نقشۀ هشت‌ضلعی با ستون‌های مدور در هشت گوشه است. این برج دو پلکان مارپیچی دارد. برج غربی نیز با همان نقشه ساخته شده، با این اختلاف که ارتفاع ستون‌ها در آن اندکی بیشتر و یک پلکان برایش تعبیه شده است.