معاهدات پاریس

معاهدات پاریس (treaties of Paris)

معاهده‌های مهم منعقد شده در پاریس و مذاکرات مربوط به آن‌ها. پاریس، پایتخت فرانسه، محل برگزاری مذاکرات مربوط به چندین معاهدۀ مهم بوده است: جنگ هفت‌ساله با انعقاد معاهدۀ 10 فوریۀ 1763م پاریس، میان انگلستان، فرانسه، و اسپانیا به پایان رسید و به موجب آن فرانسه کلیۀ متصرفات خود را در شمال امریکا به انگلستان واگذار کرد. با انعقاد معاهدۀ 3 سپتامبر 1783م پاریس، که نقطۀ پایان انقلاب امریکا بود، انگلستان استقلال ایالات متحده را به رسمیت شناخت. به موجب معاهدۀ 30 مه 1814م پاریس، که درپی شکست اولیه و کناره‌گیری ناپلئون اول از سلطنت منعقد شد، کشورهای هم‌پیمان (انگلستان، اتریش، پروس، و روسیه) مقررات نسبتاً ملایمی را بر فرانسه، که دراثر جنگ‌های ناپلئون از رمق افتاده بود، تحمیل کردند. پس از بازگشت ناپلئون و شکست دوبارۀ وی، همین کشورها معاهدۀ دوم پاریس (20 نوامبر 1815م) را به امضا رساندند که قلمرو فرانسه را به مرزهای سال 1790م محدود می‌کرد. معاهدۀ 30 مارس 1856م پاریس به جنگ کریمه پایان داد. روسیه بی‌طرفی دریای سیاه را پذیرفت و مصب دانوب از بسارابی را به کشور تازه‌تأسیس رومانی واگذاشت. همچنین، قدرت‌های اروپایی تمامیت امپراتوری عثمانی (ترکیه) را تضمین کردند. جنگ اسپانیا و امریکا نیز به موجب معاهدۀ 10 دسامبر 1898م پاریس پایان یافت، و براساس آن اسپانیا فیلیپین، گوام و پوئرتو ریکو را به ایالات متحده واگذار کرد و استقلال کوبا را نیز به رسمیت شناخت. به‌موجب معاهدات 10 فوریۀ 1947م پاریس، که پس از جنگ جهانی دوم منعقد شدند، متفقین پیروز تعدیلاتی ارضی را بر ایتالیا، رومانی، مجارستان، و فنلاند تحمیل کردند. افزون بر این، کشورهای یادشده و نیز بلغارستان مجبور به پرداخت غرامت شدند. موافقت‌نامۀ آتش‌بسی که به جنگ ویتنام پایان بخشید، در 27 ژانویۀ 1973م در پاریس به امضا رسید و به‌موجب آن ایالات متحد از جنوب ویتنام بیرون رفت، همۀ زندانیان جنگی آزاد شدند، و حق مردم ویتنام جنوبی برای تعیین آیندۀ خود به رسمیت شناخته شد؛ اگرچه سربازان ایالات متحد از جنوب ویتنام عقب نشستند، اما جنگ تا زمان تصرف ویتنام جنوبی به دست نیروهای ویتنام شمالی در 1975م ادامه یافت. جدیدترین معاهدۀ مهمی که در پاریس منعقد شد، توافق برای پایان‌بخشیدن به درگیری بوسنی بود که در 14 دسامبر 1995م به امضا رسید.