پلدشت، شهرستان

پلدشت، شهرستان (County) Poldasht

واقع در استان آذربایجان غربی، به مرکزیت شهر پلدشت و متشکل از بخش‌های مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های زنگبار و چایباسار شرقی) و ارس (مشتمل بر دهستان‌های گجرات شرقی و گجرات غربی). در اواخر حکومت رضاشاه (در سال ۱۳۱۶ش) بخش پلدشت در شهرستان ماکو در استان چهارم تشکیل شد؛ در تقسیمات کشوری سال ۱۳۵۵ش این بخش شامل شهر شوط (مشتمل بر سه دهستان) و شهر پلدشت بود؛ در سال ۱۳۶۸ش، بخش شوط از پلدشت انتزاع یافت؛ و بالاخره پلدشت در سال 1387ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت، به تاریخ 26 آذر 1386ش، با انتزاع بخش‌هایی از شهرستان ماکو به شهرستان ارتقاء یافت. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان پلدشت 42,170نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، حدود 33.5درصد این مقدار شهرنشین و حدود 66.5درصد روستانشینند. علاوه بر پلدشت که در نیمۀ اول دهۀ 1340ش به شهر تبدیل شده، روستای نازک علیا (مرکز بخش ارس) نیز در سال 1389ش به شهر ارتقاء یافته است. پلدشت در مرزهای شرقی و شمالی به جمهوری خودمختار نخجوان، از غرب به شهرستان‌های ماکو و شوط و از جنوب به شهرستان‌های چایپاره (در آذربایجان غربی) و مرند (در آذربایجان شرقی) محدود می‌شود.

شهرستان پلدشت با ارتفاع حدود ۸۱۵متر از سطح دریا در دشت‌ها و مناطق بینِ کوهی با آب و هوای معتدل و نیمه‌خشک واقع شده است. شهرستان به یمن حوضۀ آبخیز رود ارس و چند رود کوچک دیگر دارای اراضی حاصلخیز است؛ به همین خاطر فعالیت اصلی مردم این شهرستان در زمینه‌های کشاورزی و دامداری و سپس تجارت (به دلیل هم‌مرز بودن با کشور آذربایجان و نزدیکی به ارمنستان، قفقاز و ترکیه) است. رودهای ارس و زنگبار (از ریزابه‌های ارس) با چند رود کوچک دیگر و چشمه‌ها و قنوات، آب زمین‌های کشاورزی شهرستان را تأمین می‌کنند. بخشی از زمین‌های پلدشت نیز با ذخایر سدهای بارون و ارس آبیاری می‌شود. مهم‌ترین محصولات زراعی مردم این شهرستان در گذشته پنبه و توتون بوده و در حال حاضر غلات (گندم و جو و برنج)، گیاهان علوفه‌ای و تره‌بار است. علاوه بر کشاورزی، پرورش دام و صادرات محصولات دامی و زراعی در این شهرستان رونق زیادی دارد. مردم این شهرستان به زبان‌های ترکی آذربایجانی و کردی کرمانجی سخن می‌گویند و پس از اکثریت شیعۀ دوازده‌امامی بخشی از مردم پلدشت سنی حنفی‌اند.