دونا رید

دونا رید

دونا رید

دونا رید (آیووا ۲۷ ژانویهٔ ۱۹۲۱ - کالیفرنیا ۱۴ ژانویه ۱۹۸۶م) Donna Reed

(نام اصلی: دونا بل مالنگر) بازیگر زن امریکایی، از بازیگران آثار هالیوود در دهه‌های 1940 و 1950م و برندۀ جایزۀ اسکار نقش دوم زن. در دهۀ آغاز فعالیتش پس از نقش‌های فرعی در نقش‌های دوم و مکمل و در دهۀ 1950م بیشتر در نقش‌های اول حضور می‌یافت. دونا رید طی چهار دهه فعالیت که دو دهۀ نخستین آن پرکار و دو دهۀ آخرش به صورت پراکنده بود، در بیش از 40 فیلم سینمایی، 4-5 مجموعۀ تلویزیونی و چند تله‌تئاتر بازی کرد.

دونا در زمان تحصیلات دبیرستان در زادگاهش به عنوان ملکۀ زیبایی انتخاب شد و بعدها همین عنوان را در کالج شهر لس آنجلس به دست آورد. در این کالج در نمایش‌های دانشجویی شرکت می‌کرد. در سال ۱۹۴۱م به خدمت مترو گلدوین مایر در آمد و تا چندسال در فیلم‌های کم‌اهمیت به او نقش‌هایی جزیی واگذار می‌شد که ابتدا با نام دونا آدامز در آنها بازی می‌کرد. در میانۀ دهۀ ۱۹۴۰م و با ایفای نقش شخصیت‌های خونگرم و صمیمی به بلوغ حرفه‌ای‌اش رسید که معروف‌ترینشان زندگی شگفت‌انگیز است (1946م) بود. در ۱۹۵۱م به کلمبیا پیکچرز رفت؛ جایی که همسر دومش تونی اوون (از ۱۹۴۵ - ۱۹۷۱م) به عنوان دستیار اجرایی هری کان (از بنیان‌گذاران کلمبیا پیکچرز) کار می‌کرد. دونا در کلمبیا نیز به ایفای نقش‌هایی از همان دست که در مترو گلدوین مایر بازی می‌کرد ادامه داد. استثنای مهم بر تیپ آشنای او نقش «آلما» در از اینجا تا ابدیت (1953م) بود که به خاطرش اسکار بهترین بازیگر نقش دوم زن را برنده شد. با این حال نبود نقش‌های شایسته باعث افول او شد و در ۱۹5۸م از سینما کناره گرفت تا در مجموعۀ تلویزیونی پردوام خود شوی دونا رید (۱۹۵۸ - ۱۹۶۶م) ظاهر شود. در ۱۹۸۴م از بازنشستگی خارج شد تا به گروه بازیگران مجموعۀ تلویزیونی محبوب دالاس بپیوندد و در نقش «الی» جانشین باربارا بل گدس شود. وقتی در ۱۹۸۵م بل گدس دوباره این نقش را به دست آورد، رید از تهیه‌کنندگان مجموعه به خاطر نقض قرارداد شکایت کرد و یک میلیون دلار به عنوان جریمه دریافت داشت. بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت. همسر نخستش ویلیام جی. تاتل (از ۱۹۴3 - ۱۹۴5م) کارگردان بود.

شاید تعجب‌آور باشد که دو تا از شاخص‌ترین نقش‌های کارنامۀ رید تا این حد ظاهراً در نقطۀ مقابل هم قرار می‌گیرند: در ۱۹۴۶م در زندگی شگفت‌انگیز است نقش مری بیلی را بازی کرد، دختر شهرستانی نجیب، پاک، مظهر وفاداری و بردباری و محبوبۀ جیمز استوارت که در عشق ثابت‌قدم بود؛ 5 سال بعد، در از اینجا تا ابدیت تلویحاً یک خیابانگرد بود. زنی بی‌بندوبار که در کافه‌های هونولولو با سربازان آمریکایی خوش‌وبش می‌کرد. با این حال واقعیت این است که معمولاً هالیوود مایل بود این دو جنبه را با هم ترکیب کند و نشان دهد که در وجود هر زنِ مثلاً هرزه دختری عفیف و مهربان نهفته است. در واقع نقش رید در از اینجا تا ابدیت را هری کان شخصاً برای او برگزید و این نشان می‌داد که هالیوود تا چه حد زیرکانه و پنهانی مشغول یافتن راه‌هایی برای عرضۀ مشروع جسمانیت بود. جسمانیتی که در چارچوب تصویر پاکی و صداقت قرار گرفته بود، تأثیر مهمی در اعطای اسکار به رید برای این نقش داشت. او پیش از این همیشه بی‌ریا، خودمانی و ملموس به نظر می‌رسید و مترو گلدوین مایر بارها او را در فیلم‌هایی که پس‌زمینه‌شان شهرهای کوچک بود (مثلاً فیلم‌های اندی هاردی و برخی موزیکال‌های نوجوانانه) بازی داده بود. ملاحت او باعث می‌شد تماشاگران به خلوص و درستی هرکاری که می‌کند اعتماد پیدا کنند و همین شخصیت او در از اینجا تا ابدیت را از هرگونه شائبه‌ای بری می‌ساخت. از نقش‌های متفاوت برجستۀ او به فیلم‌های برگۀ رسوایی (1952م)، جنون اسلحه (1953م) و نقشی تقریباً تهاجمی در فیلم جالب واکنش متقابل (1956م) می‌توان اشاره کرد. هالیوود الگوی او در از اینجا تا ابدیت را تا به امروز هم با موفقیت ادامه داده است.

گزیدۀ آثار سینمایی

• کمدی انسانی (کلارنس براون - ۱۹۴۳)
• تصویر دوریان گری (آلبر لوین - ۱۹۴۵)
• آنان قابل چشم‌پوشی بودند (جان فورد و رابرت مونتگمری - ۱۹۴۵)
• زندگی شگفت‌انگیز است (فرانک کاپرا - ۱۹۴۶)
• خیابان دلفین سبز (ویکتور ساویل - ۱۹۴۷)
• آخرین مهلت شیکاگو (لوئیس آلن - ۱۹۴۹)
• برگۀ رسوایی (فیل کارلسون - 1952)
• جنون اسلحه (رائول والش - 1953)
• از اینجا تا ابدیت (فرد زینه‌مان - 1953)
• آخرین باری که پاریس را دیدم (ریچارد بروکس - ۱۹۵4)
• واکنش متقابل (جان استرجس - 1956م)
• خون‌بها! (الکس سیگال - ۱۹۵۶)

---