مصیبت هوش زیادی

مُصیبت هوش زیادی (Gore ot uma)

نمایش‌نامه‌ای کمدی و منظوم در چهار پرده، از اَلکساندر سرگیویچ گریبایدوف منتشرشده به روسی در ۱۸۲۳، و نخستین اجرای آن در سن‌پترزبورگ در ۱۸۵۱. چاتسکی جوانی روشن‌فکر است که پس از مدتی دوری از وطن به روسیه بازمی‌گردد. او که سودای ازبین‌بردن و تعدیلِ ستم و اجحاف را در سر می‌پروراند، وقتی می‌بیند که معشوقه‌اش به او وفادار نمانده است و با منشی پدرش، مولچالینِ چاپلوس و فرصت‌طلب، نرد عشق می‌بازد، عنان از کف می‌دهد و جامعۀ اشرافی مسکو را به باد دشنام می‌گیرد. جامعۀ اشرافی نیز او را براثر القائات سوفیا، دیوانه می‌خواند و بدین ترتیب چاتسکی به چهره‌ای منفور همگان تبدیل می‌شود. این کمدی را که به‌ویژه متأثر از مردم‌گریز مولیر است، نخستین نمایش‌نامۀ مدرنِ تئاتر روسیه دانسته‌اند. مصیبت هوش زیادی هم به‌لحاظ زبان که به زبان محاوره بسیار نزدیک است،‌ و هم به‌سبب توصیفِ جسورانۀ محافل و جامعۀ اشرافی مسکو اهمیت فراوان دارد.