طباطبایی، محمدحسین (تبریز ۱۲۸۱ـ قم ۱۳۶۰ش)
طباطبایی، محمدحسین (تبریز ۱۲۸۱ـ قم ۱۳۶۰ش)
| محمدحسین طباطبایی | |
|---|---|
| زادروز |
تبریز ۱۲۸۱ش |
| درگذشت | قم ۱۳۶۰ش |
| محل زندگی | تبریز و نجف و قم |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل مقدمات علوم در زادگاهش |
| شغل و تخصص اصلی | فیلسوف |
| شغل و تخصص های دیگر | عارف، مفسر و فقیه امامی |
| لقب | علامه طباطبایی |
| آثار | تفسیر المیزان؛ بدایة‌الحکمة؛ نهایةالحکمة؛ مجموعه رسائل توحیدی؛ مجموعه رسائل منطقی؛ شیعه در اسلام؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ علی و فلسفۀ الهی؛ قرآن در اسلام |
| گروه مقاله | دین اسلام |
| جوایز و افتخارات | بنیانگذار حرکت فرهنگی نوین در حوزۀ علمیه در دوران معاصر |
(مشهور به: علامه طباطبایی) فیلسوف، عارف، مفسر و فقیه امامی. پس از تحصیل مقدمات علوم در زادگاهش، راهی نجف شد (۱۳۰۴ش) و فقه و اصول را نزد میرزا محمدحسن نائینی، محمدحسین اصفهانی (مشهور به کمپانی) و سیدابوالحسن اصفهانی، و علوم عقلی را از سیدحسین بادکوبه‌ای فراگرفت و در عرفان و سیروسلوک از محضر سیدعلی قاضی طباطبایی بهره برد و مدارج عالی عرفان عملی را طی کرد. در ۱۳۱۴ به تبریز بازگشت و برای امرار معاش مدّت دَه سال به‌کار کشاورزی پرداخت و همزمان، موفق به نگارش مجموعۀ رسایل توحیدی و مجموعۀ رسایل منطقی شد. در ۱۳۲۴ به قم رفت و تا پایان عمر به تدریس و تفسیر قرآن، فلسفه و عرفان نظری پرداخت و شاگردان برجستۀ فراوانی تربیت کرد. مرتضی مطهری، جوادی آملی، حسن‌زاده آملی، حسینی تهرانی، ابراهیمی دینانی و سیدجلال آشتیانی ازجمله شاگردان او هستند. وی اگرچه از وامداران فکری حکمت متعالیه بوده، اما با نگرشی عقلانی در مواجهۀ جدّی با فلسفۀ غرب، به بحث معرفت‌شناسی پرداخته و سعی در ارائۀ منظومه‌ای معرفتی داشته است. علامه طباطبایی در مباحث تفسیری، به‌ویژه در تفسیر قرآن، با تفکیک حوزۀ تفسیر عقلانی، حوزۀ روایی و حوزۀ تاریخی، نگرشی نو را در برداشت از قرآن کریم به‌دست داده و روش تفسیری خود را به تأسّی از استاد عارفش تفسیر قرآن به قرآن نامیده است. او بنیانگذار حرکت فرهنگی نوین در حوزۀ علمیه در دوران معاصر بود و نوآوری‌های او در مباحث فلسفی و تفسیری از اهمیتی بسزا برخوردار است. اشعاری از او با درون‌مایه‌های عرفانی برجای مانده است. از آثارش: تفسیر المیزان؛ بدایة‌الحکمة؛ نهایةالحکمة؛ مجموعه رسائل توحیدی؛ مجموعه رسائل منطقی؛ شیعه در اسلام؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم؛ علی و فلسفۀ الهی؛ قرآن در اسلام.