اسفورتسا، خاندان

اِسْفورتْسا، خاندان (Sforza famil)
خاندان ایتالیایی و فرمانروای دوک‌نشین میلان (۱۴۵۰ـ۱۴۹۹م)،(۱۵۱۲ـ۱۵۱۵) و (۱۵۲۹ـ۱۹۳۵). دربار اسفورتسا از مراکز فرهنگ رنسانس، و فرمانروایان این خاندان حامیان بزرگ علم و هنر بودند. این خاندان از تبار دهقانی به‌نام جاکوموتسو یا موتسیو آتندولو (۱۴۲۴ـ۱۳۶۹م)، بود که کوندوتیره (سرکردۀ سربازان مزدور) شد و لقب اسفورتسا را به‌خود داد. فرانچسکو اسفورتسا (۱۴۰۴ـ۱۴۶۶م)، پسر موتسیو، جانشین پدرش شد و به فیلیپو ماریا ویسکونتی، دوک میلان، خدمت کرد و در ۱۴۴۱م با بیانکا، تنها دختر فیلیپو، ازدواج کرد. پس از مرگ فیلیپو در ۱۴۴۷م، فرانچسکو ونیزی‌ها، دشمنان موروثی میلان، را شکست داد و در ۱۴۵۰م جانشین پدرش در مقام دوک میلان شد. گالئاتتسو ماریا اسفورتسا (۱۴۴۴ـ۱۴۷۶م) جانشین پدرش در مقام دوک میلان شد. پس از به قتل رسیدن گالئاتتسو، پسر خردسالش جان گالئاتتسو اسفورتسا (۱۴۶۸ـ۱۴۹۱م) دوک میلان و مادر جان گالئاتتسو نایب‌الحکومه شد. لودوویکو اسفورتسا، عموی جان گالئاتتسو، نایب‌الحکومه را از قدرت محروم ساخت و خود قدرت را به‌دست گرفت و سرانجام پس از مرگ برادرزاده‌اش در ۱۴۹۴م دوک میلان شد. لودوویکو خود، پس از حملۀ فرانسویان در ۱۴۹۹م، دوک‌نشین میلان را از دست داد؛ در اوضاع بی‌ثبات و آشفتۀ میلان در دهه‌های بعدی نیز دو پسر لودوویکو هر یک برای دوره‌های کوتاهی به دوکی رسیدند: ماسیمیلیانو (۱۴۹۰م ـ۱۵۳۰)، که نام امپراتور امپراتوری مقدس روم، ماکسیمیلیان، را بر او نهاده بودند، از ۱۵۱۲ تا حملۀ موفقیت‌آمیز فرانسوای اول به میلان در ۱۵۱۵ دوک میلان بود؛ فرانچسکو ماریا (۱۴۹۲م ـ۱۵۳۲) دوبار دوکی میلان را داشت، بار اول از ۱۵۲۱ تا ۱۵۲۴، و بار دوم از ۱۵۲۹ تا مرگش در ۱۵۳۵ که پس از آن میلان به تصاحب شارل پنجم درآمد.

 

---