اسپارت
اِسپارْت (Sparta)
دولت‌ـ شهر یونان باستان در جنوب پلوپونز[۱]، از آبادی‌های دوری[۲]نشین در قرن ۱۰پ‌م تشکیل شده بود. اسپارتی‌ها که انضباط نظامی و ریاضت‌کشی آنان شهرت داشت، در جنگ با ایران و جنگ‌های پلوپونزی[۳] شرکت داشتند. قوم حاکم بر اسپارت[۴] را دوری‌ها تشکیل می‌دادند، و سکنۀ اولیۀ آن به خراج‌گذاران بدون حقوق سیاسی[۵] و کشاورزان بی‌زمین[۶] تقسیم میشدند. حکومت در اختیار دو پادشاه موروثی بود، و طبق قانون اساسی منسوب به لوکورگوس[۷] همۀ شهروندان از کودکی با فنون رزم آشنا میشدند. درنتیجه، بی‌توجهی اسپارتی‌ها به درد و مرگ، بی‌زاری از تجمل و هنر، و بدرفتاری آنان با مردم بی‌زمین ضَرب‌المثل شد. آنان در جنگ با ایران و جنگ‌های پلوپونزی به موفقیت‌هایی دست یافتند اما از اهالی تب[۸] شکست خوردند (۳۷۱پ‌م) و زوال آنان آغاز شد. ویزیگوت[۹]ها شهر قدیمی آنان را ویران کردند (۳۹۶م).