اسکالدی، شعر

اِسْکالْدی، شعر (skaldic poetry)

از واژۀ اسکالد در ایسلندی به‌معنای شاعر. یکی از دو شاخۀ اصلی شعر اسکاندیناویایی قدیم؛ شاخۀ دیگر، شعر اِدا نام دارد. معمولاً این گونه شعر به مناسبت سروده می‌شد و منسوب به شاعران نامی یا اسکالدها بود، که در اصل ایسلندی یا (پیش از ح ۱۰۰۰م) نروژی بودند؛ ازجمله اِگیل اسکالاگریمسان و سیگواتْر توردارسان. شعر اسکالدی بین قرن‌های ۹م تا ۱۵ در اوج شکوفایی بود، اما عمدتاً در متن‌های منثور قرن ۱۳م به بعد دیده می‌شود. بخش مهم آن، شعر درباری در قالب مُطَّوِل مدیحه با ترجیع‌بند یا ترکیب‌بند در ستایش فرمانروایان اسکاندیناوی، جنگ‌ها، و سفرهای آن‌هاست. بقیۀ این شعرها در مجموع اشعار شخصی و ظاهراً فی‌البداهه (ارتجالی) است، که به‌مناسبت درگیری‌های شخصی، عشق‌ها، سفرها، و پیشامدهای خنده‌دار سروده شده‌اند. قالب‌های مُطَوّل در دورۀ پیش از مسیحیت برای موضوع‌های اسطوره‌ای و پس از قرن ۱۲م برای مضامین مربوط به مسیحیت به‌کار می‌رفتند. پنج‌ششم شعر اسکالدی در وزن درباری است. این موضوع پیشرفت بی‌نظیری در شاخۀ اسکاندیناویاییِ وزن متجانس قدیم ژرمنی محسوب می‌شود. این وزن مشتمل بر بندهای هشت بیتی با ابیات شش هجایی است که در قالب‌های پیچیدۀ قافیۀ درونی و جناس آوایی به‌صورت مُزدَوج به‌هم مربوط می‌شوند. آرایش کلمات و طرز بیان بسیار پیچیده است. ویژگی خاص این شعر استفاده از اطناب استعاره‌ای، اِطناب شاعرانه، است، که به‌جای اسم می‌نشیند؛ مثلاً «درختِ خدایِ شمشیر» به‌جای «مرد جنگجو» و «اسبِ گوزنِ دریا» به‌جای «کشتی».

 

---