اشتاینبرگر، جک (۱۹۲۱)

اِشْتاینْبِرگِر، جَک (۱۹۲۱)(Steinberger, Jack)

جک اشتاینبرگر Jack Steinberger
زادروز	۱۹۲۱م
ملیت	امریکایی
تحصیلات و محل تحصیل	شیمی- دانشگاه شیکاگو
شغل و تخصص اصلی	فیزیک دان
گروه مقاله	فیزیک و مکانیک
جوایز و افتخارات	جایزه نوبل فیزیک ۱۹۸۸

فیزیک‌دان امریکایی. به همراه ملوین شوارتز و لئون لدرمن به جایزۀ نوبل فیزیک ۱۹۸۸ دست‌یافت. این جایزه به‌سبب دست‌یابی به روش کاربرد نوترینو در بررسی ذرّات بنیادی و کشف نوترینوی موئونی به آنان اعطا شد. اشتاینبرگر، لدرمن، و شوارتز با استفاده از شتاب‌دهندۀ بزرگ پروتون، به‌مثابۀ منبع مولّد نوترینو، نخستین باریکۀ نوترینوی جهان را در آزمایشگاه ملی بروکهاون نیویورک تولید کردند (۱۹۶۱). آشکارساز عظیمی که ده تُن وزن داشت، درخلال آزمایش فقط تعداد کمی از نوترینوهای خارج‌شده از شتاب‌دهنده را که بالغ بر ۱۰۰هزار میلیارد نوترینو می‌شد، گیراندازی کرد. دیواری فولادی به ضخامت سیزده متر، ساخته‌شده از کشتی جنگی اوراق‌شده‌ای، این آشکارساز را در برابر ذرات ناخواسته‌‌ای مثل پرتوهای کیهانی محافظت می‌کرد. اشتاینبرگر، لدرمن، و شوارتز با استفاده از باریکۀ نوترینویی که با این تجهیزات تولید ‌شد، نیروی هسته‌ای ضعیف و ساختار کوارکی ماده را بررسی کردند. آن‌ها نوع جدیدی نوترینو، با ‌نام نوترینوی موئونی، نیز یافتند که با ذرۀ موئون همراه است و با آن وارد تبدیل و تحول‌ها می‌شود. نوترینوی دیگری که پیش از آن شناخته شده بود، نوترینوی الکترونی بود که با الکترون همراه و خویشاوند دانسته شد. اشتاینبرگر در باد کیسینگن آلمان زاده شد. در ۱۹۳۴، به‌سبب یهودی‌بودن آلمان را ترک کرد و در دانشگاه شیکاگو در رشتۀ شیمی به تحصیل پرداخت. در ۱۹۴۲، به آزمایشگاه تابش مؤسسۀ فناوری ماساچوست پیوست. بعد از جنگ جهانی دوم، زیرنظر انریکو فرمی، ادوارد تِلر، و دیگران، به تحصیل فیزیک در دانشگاه شیکاگو پرداخت. پس از دوره‌های کوتاه مدتی که در مؤسسۀ مطالعات عالی پرینستون و دانشگاه کالیفرنیا در برکلی گذرانید، در ۱۹۵۰، به دانشگاه کلمبیا در نیویورک منتقل شد. از ۱۹۶۸ با «سرن»، آزمایشگاه فیزیک ذرات اروپا، واقع در نزدیکی ژنو همکاری می‌کرد. در ۱۹۸۶، از سرن بازنشسته شد و در مقام استاد پاره‌وقت، در دانشسرای عالی پیزا، در ایتالیا، مشغول کار شد.

 

---