نظام الملک طوسی
نِظامُ‌المُلک طوسی (طوس ۴۰۸ـ۴۸۵ق)
ابوعلی قوام‌الدین حسن، معروف به خواجه نظام‌الملک، از وزرا و رجال و نویسندگان مشهور دورۀ سلاجقه. از کودکی به تحصیل علم پرداخت. پس از فراغت از تحصیل، در بلخ نزد ابوعلی بن شاذان و آلب‌ارسلان به دبیری پرداخت. خواجه در ۴۵۱ق به وزارت آلب‌ارسلان و سپس ملکشاه برگزیده شد و چون وزیر باکیاستی بود، ۳۰ سال در این شغل باقی ماند، اما براثر اختلاف با ترکان خاتون بر سر جانشینی ملکشاه از وزارت برکنار شد و در راه بغداد به‌دست یکی از فدائیان اسماعیلی به‌قتل رسید. خواجه نظام‌الملک شافعی‌‌مذهب بود و به فقها و متصوفه ارادت خاصی داشت. به‌‌همین منظور، مدارس و خانقاه‌ها و بیمارستان‌هایی در شهرها، ازجمله بلخ، هرات، نیشابور، اصفهان، ری و بغداد بنا کرد که مدارس آن به نظامیه مشهور شده‌اند. وی نسبت به شیعه خصومت داشت و با علمای شیعه مخالفت می‌کرد. خواجه فردی ادیب و شاعر بود و شعرایی چون لامعی گرگانی و امیر معزّی وی را ستوده‌اند. از وی کتابی به نام سیاست‌نامه یا سیرالملوک به فارسی و نیز رساله‌ای به نام قانون‌الملک یا دستورالوزرا که قسمتی از سیاست‌نامه است، باقی مانده است.