افراسیاب لر اول
اَفراسیاب لُر اول (حک: ۶۸۸ـ۶۹۵ق)
از حکمرانان اتابکان لُرستان و هشتمین اتابک از اتابکان لر بزرگ. به‌فرمان ارغون‌خان، ایلخان مغول، پس از فوت پدرش، یوسف‌شاه لر اول، به امارت رسید. وی را حاکمی کم‌تجربه و ظالم دانسته‌اند که سلوک ناپسند او با مغولان عامل پریشانی لُر بزرگ بوده است. پس از مرگ ارغون‌خان در ۶۹۰ق، افراسیاب از پریشانی اوضاع دربار ایلخانی و رواج شایعه‌ای که حکومت را پس از مرگ ایلخان از آنِ پادشاهی مسلمان می‌دانست استفاده کرد و کوشید تا برجای ایلخان بنشیند. در این هنگام، قزل، پسر عموی افراسیاب که از جانب او به حکومت کهگیلویه منصوب شده بود در تعقیب اقوام جمال‌الدین، وزیر مقتول، به اصفهان رفت و به یاری برادرش، سُلغرشاه شحنۀ مغولی اصفهان را کشت و خطبه به نام افراسیاب کرد. افراسیاب نزدیکانش را به حکومت نواحی تحت تصرف خود، از همدان تا خلیج فارس، منصوب کرد. سپس با سپاهی برای پیکار با مغولان به کره‌رود در ایالت جبال رفت. گیخاتو تولدای ایداجی را به نبرد با افراسیاب فرستاد و از امرای لُر کوچک نیز مدد خواست. افراسیاب در ناحیۀ جوی‌سرد شکست خورد و به قلعۀ مانگشت پناه برد و ناچار به تولدای تسلیم شد و فرمانده مغول او را نزد گیخاتو برد. پس از مدتی، با وساطت برخی درباریان، گیخاتو افراسیاب را بخشید و به حکومت لُر بزرگ گماشت. افراسیاب در این دوره، بسیاری از خویشان و دولتمردان خود را به قتل رساند و با استبداد حکومت کرد، وی سرانجام به وسیلۀ امیر هورقوداق، حاکم مغولی فارس، و به‌فرمان غازان‌خان به قتل رسید.