اوستا (دین زردشت)
اوستا کتاب دینی زردشتیان، یگانه سند باقیمانده از زبان اوستایی که در ایرانویج، سرزمینی از نواحی شرق ایران (احتمالاً خوارزم، یا مرو و یا بلخ) بدان سخن می‌گفته‌اند. زبان اوستایی از زبان‌های ایرانی در دور، باستان و قدیم‌ترین آثار آن احتمالاً متعلق به زمانی میان قرن 8 تا 10 پ‌م است. اشتقاق و معنای لغوی (اوستا) دقیقاً دانسته نیست و نام اصلی این زبان و یا حتی واژۀ اوستا در کتاب اوستا نیامده است. از دورۀ ساسانی و در کتاب‌های پهلوی واژۀ ابستاگ دیده می‌شود، ایران‌شناسان این واژه را «اساس، بنیان» ، «معرفت، خردمندی»، «فرمان، دستور»، و «ستایش» معنا کرده‌اند، اوستا یکی از معجزه‌های زردشت، پیامبر ایرانی، است که آن را به گشتاسب، شاه کیانی که در کتاب اوستا به او اشاره شده است، عرضه کرد و او را به دین خود گروانید. گشتاسب آخرین فرمانروای سلسله‌ای به نام کوی/یا کی (جمع آن به زبان پهلوی؛ کیان) بوده است که در اصل از سیستان برخاسته بودند و به احتمال بسیار در حدود قرن 10پ‌م بر ایرانویج فرمان می‌راندند. بنابر یافته‌های جدید ایران‌شناسی، کتاب اوستا در دورۀ ساسانیان (224-651م) و به احتمال بسیار زیاد در قرن 4م، مقارن پادشاهی شاپور دوم ساسانی و در زمانی گردآوری و تدوین شد که زبان اوستایی دیگر زبانی متروک و فراموش شده بود و با خطی «دین دبیری»، که تنها به منظور ثبت نوشته‌های دینی از روی خط فارسی میانۀ کتابی و خط پهلوی زبوری ابداع شده بود، با 53 نشانۀ الفبایی از راست به چپ نوشته می‌شود و یکی از دقیق‌ترین و مناسب‌ترین خط‌های جهان برای ثبت آواهای یک زبان است. در این خط، هر واژه با نقطه‌ای از واژۀ پس از خود جدا می‌شود. بنابر کتاب هشتم دینکر، اوستایی مکتوب روزگار ساسانیان به صورت سه کتاب بزرگ تدوین شده وبد که هر یک شامل هفت بخش بزرگ (در زبان پهلوی؛ نسک= باب) بود. این اوستای 21