آزاد، عبدالقدیر (سبزوار ۱۲۷۲ـ۱۳۵۲ش)

Azad, Abdulqadir

رهبر «حزب استقلال» ایران. در ۱۳۰۲ روزنامه آزاد را در مشهد منتشر کرد و از آن پس نام آزاد را برای خود برگزید. وی در دوره رضاشاه بارها به حبس افتاد. در ۱۳۲۰ حزبی به نام استقلال تأسیس کرد و روزنامه‌ «آزاد» را بار دیگر در تهران منتشر و آن را ارگان حزب خود کرد. آزاد در ۱۳۲۵ به تشکیل حزب دموکرات ایران قوام کمک کرد و روزنامه‌اش را در اختیار آن حزب قرار داد. وی در دوره پانزدهم مجلس شورای ملی، نماینده مردم سبزوار در مجلس شد. آزاد در مجلس پانزدهم از چهره‌های شاخص و فعال مجلس بود. او همراه با چند تن دیگر از نمایندگان به مخالفت با کابینه قوام، اعلام جرم علیه هژیر و استیضاح وی درخصوص لایحه گس‌ـ‌گلشائیان و توقیف غیرقانونی مطبوعات پرداخت و با اعلام حکومت نظامی درپی قتل هژیر در ۱۳۲۸ به زندان افتاد. عبدالقدیر آزاد در شمار یکی از بیست تن مؤسسان جبهه ملی ایران بود که در مهر ۱۳۲۸ بنیان گرفت. آزاد در دوره‌های شانزدهم و هفدهم به نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای ملی انتخاب شد. وی که در آغاز از حامیان و همراهان مصدق بود، در ۱۳۲۹ جبهه ملی را ترک گفت و به رویارویی با دکتر مصدق پرداخت. آزاد در مرداد ۱۳۳۲ زندانی و روزنامه‌اش توقیف شد اما با وقوع کودتای ۲۸ مرداد آزاد شد و تشکیل مجدد حزب خود را اعلام کرد. وی در دوره پس از کودتا مدتی رئیس هیئت‌مدیره و مدیر عامل شرکت سهامی فرش ایران شد.