آسم
آسْم (asthma)
نوعي بيماري مزمن. وجه مشخصۀ آن سختي تنفس به‌علت انقباض نايژه‌ها[۱] در شُش‌هاست. حساسيت[۲]، عفونت، و تنش[۳] ممكن است باعث شروع حملۀ آسم شود. شيوع آسم براثر آلودگي هوا و خطرات شغلي افزايش مي‌يابد. راه درمان آن استفاده از داروهاي گشادكنندۀ نايژه‌ها[۴] است. اين دسته از داروها با شل‌كردن عضلات جدار نايژه‌ها تنفس را تسهيل ميكنند. براي درمان نمونه‌هاي شديد، از استروئيدهاي استنشاقي[۵] استفاده ميكنند كه التهاب نايژه‌ها را كاهش مي‌دهند. آسم با منشأ خارجي[۶] بر اثر تماس با مواد تحريك‌كننده‌اي مثل گردۀ گياهان و گرد و خاك[۷] شروع مي‌شود و در كودكان و نوجوانان شايع‌تر است. در فوريۀ ۱۹۹۷، محققان برزيلي گزارش دادند كه دو گونه هيره (مايت) در گرد و خاك روي پوست سر كودكان زندگي ميكنند. اين يافته مشخص كرد پاك‌سازي رختخواب مانع از بروز حملات آسم نمي‌شود. با استفاده از شامپوهاي ضد شوره و كاستن از مقدار منابع غذايي اين موجودات، تعداد آن‌ها كم مي‌شود. آسم با منشأ داخلي[۸] در ميانسالي شروع مي‌شود و نسبت به آسم خارجي شيوع كمتري دارد. تقريباً پنج تا ده درصد كودكان آسم دارند. يك‌سوم اين عده پس از بلوغ علايم بيماري را ديگر نشان نمي‌دهند، در حالي‌كه پنج تا دَه درصد مردم پس از بلوغ اين علايم را نشان مي‌دهند. شواهد فزاينده‌اي دال بر دخالت سيستم ايمني در بروز آسم در دست است. مطالعه در اين زمينه ممكن است به كشف روش‌هاي درماني جديد بيانجامد. آسم قلبي[۹] نشانه‌اي از اُفت عملكرد قلب است و بايد از آسم ريوي تفكيك شود، اگرچه اين بيماري علايمي مشابه آسم نايژه‌اي دارد. مبتلايان به آسم مي‌توانند با دستگاه اندازه‌گيري سرعت خروج هواي بازدمي[۱۰] وضعيت خود را مرتباً بررسي كنند. محققان دانشگاه سيدنيِ[۱۱] استراليا، در پي تحقيقاتي كه در نيو ساوت ويلز[۱۲] صورت گرفت، طي مقاله‌اي نشان دادند كه چرا حملات آسم در هنگام طوفانِ همراه با رعد و برق افزايش مي‌يابد (۲۰۰۱). در اين شرايط جوّي، جريان‌هاي كم‌ارتفاع هواي سرد باعث تجمع گردۀ گياهان در نزديكي سطح زمين مي‌شوند.