آسمان خراش
آسمان خراش (skyscraper)
ساختمانی چنان بلند که گویی «آسمان را خراش می‌دهد». نخستین آسمان‌خراش در ۱۸۶۸م در نیویورک بنا شد؛ با افزایش قیمت زمین، و شرایط زمین‌شناختی مساعد در این شهر، احداث چنین بناهایی امکان‌پذیر گردید. امروزه در سراسر جهان آسمان‌خراش ساخته می‌شود. بلندترین سازۀ بدون تکیه‌گاه[۱] جهان، برج سی‌ان[۲] (نشنال تاور کانادا[۳]) در تورنتو[۴] است که ۵۵۳ متر ارتفاع دارد. ساختمان امپایر استیت[۵] در منهتن[۶]، نیویورک، که در ۱۹۳۱ بنا شد (با ۱۰۲ طبقه و ۳۸۱ متر ارتفاع) و برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی[۷]، ۱۹۷۰ـ۱۹۷۴ (با ۱۱۰ طبقه و ارتفاع ۴۱۵ متر، که درپی واقعۀ ۱۱ سپتامبر منهدم شدند) از مرتفع‌ترین بناها بودند، اما برج سیرز[۸] در شیکاگو، ۱۹۷۳ (با ارتفاع ۴۴۳ متر) از آن‌ها پیشی گرفت. شیکاگو چندین آسمان‌خراش قدیمی‌تر نیز دارد که ساختمان بیمۀ مسکن[۹] (۱۸۸۳ـ۱۸۸۵)، ساختمانی دَه طبقه با اسکلت فولادی، از آن جمله است. در حال حاضر برج‌های دوقلوی پتروناس[۱۰] در کوالالامپور[۱۱]، مالزی، که در ۱۹۹۸ به‌پایان رسید (با ارتفاع ۴۸۳ متر)، بلندترین ساختمان جهان است؛ لیکن به‌زودی برج چونگ‌چینگ[۱۲] در چونگ‌چینگ[۱۳]، چین بر آن پیش خواهد گرفت. استفاده از اسکلت فولادی محکم، برای تحمل همۀ بارهای ساختمان، کلید موفقیت در بنای آسمان‌خراش به‌شمار می‌رود. در آسمان‌خراش، دیوارها از اسکلت «آویزان»اند، و بنابراین می‌توان آن‌ها را از مصالح نسبتاً کم‌استقامت، همچون آلومینیم و شیشه، ساخت.