باغ منظریه
باغ منظریّه
باغی که میرزا فتحعلی صاحب دیوان، در شمیران، بالای اراضی کامرانیه، احداث کرد و آن را به سلطان مراد میرزا حسام‌السلطنه، پسر عباس میرزا نایب‌السلطنه، فروخت. این باغ هشت کیلومتر مربع مساحت داشت و در شمال آن عمارتی دوطبقه ساخته بودند و در شمالش آسیابی و در جنوبش یخچالی ساخته بودند. پس از مرگ حسام‌السلطنه در ۱۳۰۰ق، به دخترش سرورالسلطنه، همسر کامران میرزا نایب‌السلطنه، رسید. سرورالسلطنه آن را نزد بانک استقراضی روس گرو گذاشت و چون نتوانست بدهی خود را به بانک بپردازد، بانک باغ را تصاحب کرد. پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷، بنا بر قرارداد ۱۹۲۱، دولت شوروی کلیۀ بدهی‌های ایران را بخشود و باغ منظریه به ایران باز پس داده شد و به مالکیت دولت درآمد. در ۱۳۱۳، به وزارت فرهنگ (آموزش و پرورش بعدی) و ادارۀ تربیت بدنی واگذار شد که در ۱۳۱۵، اولین اردوی پیشاهنگی در آن تشکیل شد. در دورۀ جنگ جهانی دوم و اشغال ایران به‌دست متفقین (۱۳۱۸ـ۱۳۲۴ش) عده‌‌ای از پناهندگان لهستانی در باغ منظریه اسکان داده شدند. بعدها ساختمان‌ها و استخرهای جدید و یک زمین فوتبال در آن ساختند. در اوایل سلطنت محمدرضاشاه، در آن درختکاری فراوان کردند و تابستان‌ها محل برگزاری اردوهای پیشاهنگی و غیرپیشاهنگی و انجام ورزش‌های گوناگون، از جمله شنا، بود. امروزه، بخشی از آن به اردوگاه تربیتی شهید باهنر (منظریّه سابق) اختصاص دارد، و بخش بزرگ‌تر آن که سازمان آب در آن قرار دارد، رحمان‌آباد نامیده می‌شود.