محمد نوایی
| محمد نوایی | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 1282ش |
| درگذشت | تهران 30 آذر 1366ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | سازنده‌ی سازهاى سنتى |
| لقب | عشقی |
| گروه مقاله | موسیقی |
محمد نوایی (تهران 1282ش- تهران 30 آذر 1366ش)
(نام هنری: عشقی) سازنده‌ی ایرانی سازهاى سنتى. در جوانى به نجاری پرداخت و چون از صداى كمانچه لذت مىبرد، ساختن آن را بدون استاد شروع كرد. سپس نزد سید جلال (از بزرگ‌ترین استادان سازنده‌ی سه‌تار) رفت و 7 سال از او تعلیم گرفت. پس از درگذشت سید جلال، هفت سال هم در كارگاه آقا ضیاء به ساختن تار مشغول بود و ویولن و سه‌تار نیز مىساخت. او پس از این دوره، ابتدا کارگاهی در میدان تجریش و بعدتر در خیابان مقصودبیك (خیابان دربندی اکنون- حوالی تجریش) باز کرد و در آنجا به ساختن سه‌تار مشغول شد. در سال 1350 به دعوت داریوش صفوت همكارى خود را با مركز حفظ و اشاعه‌ی موسیقى سنتی ایران آغاز کرد و در كارگاه سازسازى مركز به تعلیم و تربیت شاگردانى پرداخت، اما این همكارى طولى نكشید. كارگاه كوچكش در سیل تجریش (4 مرداد 1366) تخریب شد و او هم بیشتر از دو ماه در بیمارستان طالقانى بسترى بود. او چند ماه پس از این حادثه درگذشت و با تشییع هنرمندان بزرگ موسیقی ایران در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
عشقى چهار نوع سه‌تار ساخته که در اختیار نوازندگان برجسته‌ی سه‌تار و مجموعه‌داران ایران و خارج از کشور نگه‌داری می‌شوند: سه‌تار معمولى، سه‌تار پوستى، سه‌تار نوع كوچك‌تر اما با قالبى كشیدهتر و سه‌تار كوچك با قالبى كوچك‌تر. او هیچ وقت همسر اختیار نكرد، زیرا معتقد بود كه زن و فرزند، وی را از هنرش باز مىدارد.
فرمان مرادى (سازنده‌ی تار و سه‌تار) از شاگردان برجسته‌ی اوست. مرادی کتابی را با عنوان سوز و ساز عشقی درباره‌ی زندگی و آثار عشقی تالیف کرده که توسط انتشارات تصنیف منتشر شده است.