اومسک، شهر
اومْسْک، شهر (Omsk)
مرکز اداری، اقتصادی، و فرهنگی استان اومسک، در فدراسیون روسیه[۱]؛ با 1,154,116 نفر جمعیت (۲۰۱۰) و ۵۷۳ کیلومتر مربع مساحت. در محل تلاقی رودهای اوم[۲] و ایرتیش[۳]، و راه‌آهن سراسری سیبری[۴]، در ۹۰۰کیلومتری شرق یکاترینبورگ[۵]، قرار دارد. مرکز بزرگ صنعتی و بازرگانی غرب سیبری است. کارخانه‌های تولید ابزار مهندسی و چند پالایشگاه نفت دارد، که با خط لولۀ ۱,۶۰۰کیلومتری به تویمازی[۶] در باشقیرستان[۷] متصل شده‌اند. کارخانه‌های چوب‌بری، تولید مواد غذایی و صنایع سبک نیز دارد. اومسک در ۱۷۱۶ به‌صورت دژ قزاق برای حفاظت از مرز جنوبی روسیه تأسیس شد. در ۱۷۸۲ به شهر، در ۱۸۲۲ به مرکز استان، و در ۱۸۸۲ به مرکز اداری سرزمین استپ تبدیل شد. پس از رسیدن راه‌آهن سراسری سیبری به اومسک در اواسط دهۀ ۱۸۹۰، مرکز تجاری غرب سیبری و بزرگ‌ترین شهر آن زمان سیبری شد. پس از جنگ جهانی دوم[۸]، شاهد رشد سریع صنعتی بود. در قرن ۱۹ تبعیدگاه داخلی بود؛ فیودور داستایوسکی[۹]، نویسندۀ معروف، در این شهر زندانی بود (۱۸۴۹ـ۱۸۵۳). در ۱۹۱۸، بلشویک‌ها[۱۰] در اومسک سرنگون شدند؛ این شهر بیش از یک سال، مرکز مبارزات ضد بلشویکی در سیبری و مقر دولت سفید دریادار اَلکساندر کولچاک[۱۱] بود. پس از آن، تا ۱۹۲۲، اومسک مرکز کمیتۀ بلشویکی انقلاب سیبری[۱۲] بود.