جازموریان، شهرستان
جازموریان، شهرستان (County) Jazmurian
واقع در شرق استان کرمان، به مرکزیت شهر زهکلوت[۱]. در سال 1402ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در جلسۀ 24 اسفند 1401ش، با انتزاع بخش جازموریان از شهرستان رودبار جنوب ایجاد شده است. جاز (در زبان بلوچی: جَز) نوعی بوتۀ خاردار بومی، و موریان، اصطلاحی محلی است برای بیان فراوانی و کثرت هر چیز، و جازموریان به معنای مکانی است که بوتۀ جاز فراوان دارد. از آنجا که این شهرستان پس از سرشماری سراسری سال 1395ش ایجاد شده، اطلاع دقیقی از جمعیت آن در دست نیست؛ اما براساس جمعیت بخش جازموریان در سرشماری سال مذکور جمعیت آن 43,867نفر بوده است. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، حدود 16درصد این مقدار ساکن شهر زهکلوت و حدود 84درصد روستانشینان و کپرنشینانند. شهرستان جازموریان متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با بیش از 170 روستا با جمعیت دائم یا موسمی در سال 1395ش) و 1 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های جازموریان و بوهنگ[۲]، به مرکزیت شهر زهکلوت)، و بخش چاه حسن[۳] (مشتمل بر دهستان‌های چاه حسن و کوهستان، به مرکزیت روستای محمدآباد کتکی[۴]). شهرستان جازموریان از غرب با شهرستان رودبار جنوب، از جنوب با شهرستان قلعه گنج، از شرق با شهرستان دلگان (در استان سیستان و بلوچستان)، و از شمال با شهرستان‌های ریگان و گنبکی و عنبرآباد محدود شده است.
شهرستان جازموریان دشتی بیابانی با اقلیم گرم و خشک، در حوضۀ آبریز جزموریان و حد فاصل استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان قرار دارد. شغل بیشتر مردم این شهرستان به دلیل وجود حوضۀ تالاب و دریاچۀ جازموریان با آبریزهای هلیل‌رود و بمپور کشاورزی و دامداری و مهم‌ترین محصولات آنها میوه‌های جالیزی، غلات و صیفی‌جات است. مردم این شهرستان بلوچ و اکثریت آنها سنی‌مذهب هستند.