تمبورک
تَمْبورَک
از سازهای قدیمی و اصیل بلوچستان و از گروه سازهای زهی زخمه‌ای. این ساز گاه در بلوچستان به‌زبان فارسی سه‌تار نامیده می‌شود. تمبورک در هر دو ناحیۀ بلوچستان، سرحد و مَکران، متداول است. این ساز را بلوچ‌های سیستان در خارج از حوزۀ موسیقی سیستانی نیز می‌نوازند. تمبورک، ساز همراهی‌کننده و از ارکان اصلی موسیقی بلوچستان است. این ساز ملودی (نغمه) نمی‌نوازد و اهمیت آن در موسیقی سنتی بلوچستان به‌علت سه عملکرد زیر است: ۱ـ حفظ و تداوم جریان‌های ریتمیک. ۲ـ عرضه و مداومت در اجرای مرکزیت صوتی. ۳ـ ازدیاد حجم و اشباع فضای صوتی. با توجه به عملکرد سه‌گانۀ تمبورک می‌توان گفت که این ساز در موسیقی بلوچستانِ ایران مانند واخوانی ریتمیک و دائمی است. در بلوچستان دو نوع تمبورک رایج است: تمبورک بدون دستان و تمبورک دارای دستان. تمبورک‌های بدون دستان رواج بیشتری دارد. البته، تمبورک‌های دارای دستان گاه برای اجرای ملودی (نغمه) نیز به‌کار می‌روند. این ساز متشکل است از یک کاسۀ طنینی و بزرگ به‌شکل نیمه‌گلابی، که روی دهانۀ آن با صفحه‌ای چوبی پوشانده شده است، دسته‌ای بلند و کلفت، سه گوشی، سه وتر، خرک، سیم‌گیر، در برخی از نمونه‌ها، تعدادی دستان. مضرابِ تمبورک‌های بدون دستان، انگشت‌های دست است و تمبورک‌های دارای دستان، گاه با مضرابی از جنس پیش (برگ نوعی نخل وحشی) نواخته می‌شوند. تمبورک در اغلب آنسامبل‌های سنتی موسیقی بلوچی حضور دارد و در این آنسامبل‌ها غالباً از یک، دو و گاه سه تمبورک استفاده می‌شود.