آیتی ، محمدابراهیم (بیرجند ۱۲۹۴ـ تهران ۱۳۴۳ش)
Ayati, Mohammad Ibrahim
آیتی، محمدابراهیم (بیرجند ۱۲۹۴ـ تهران ۱۳۴۳ش)
از نویسندگان و مدرسان روحانی ایران. پس از فراگرفتن مقدمات علوم اسلامی در بیرجند به مشهد رفت و به تحصیل علوم و فلسفۀ اسلامی پرداخت. در ۱۳۲۹ش راهی تهران شد و به وعظ و تبلیغ پرداخت و ضمناً زبان انگلیسی را نیز آموخت و به اندک‌زمانی در مجامع علمی تهران شناخته شد. در ۱۳۳۴ش به دعوت بدیع‌الزمان فروزانفر، در دانشکدۀ علوم معقول و منقول و مؤسسۀ وعظ و خطابه دانشگاه تهران تدریس کرد و همزمان به ادامۀ تحصیل پرداخت و در ۱۳۴۰ش در رشتۀ فلسفۀ اسلامی دانشنامۀ دکتری گرفت. وی نخستین دانشجویی بود که به اخذ دانشنامۀ دکتری از دانشکده علوم معقول و منقول دانشگاه تهران نائل آمد. او با چند نفر از دوستان همفکر خود، «شرکت سهامی انتشار» را تأسیس کرد. آیتی براثر سانحۀ تصادف اتومبیل درگذشت و در آرامگاه ابوحسین قم دفن شد. وی در تحقیق علوم دینی و حوزوی و دانش‌های دیگر، ازجمله تاریخ اسلام از روش‌های نو پژوهش علمی بهره گرفته است. آثار مهم وی عبارت‌اند از: تاریخ پیامبر اسلام (که بعدها به کوشش دکتر ابوالقاسم گرجی بارها تجدید چاپ شده است)؛ اندلس یا تاریخ حکومت مسلمین در اروپا؛ بررسی تاریخ عاشورا؛ ترجمۀ تاریخ یعقوبی (۲ جلد)؛ ترجمه افکار جاوید محمد (ص)؛ تصحیح تفسیر شریف لاهیجی (جلد ۳ و ۴).