تایباد، شهرستان

تایباد، شهرستان
کشور	ایران
استان	خراسان رضوی
بخش	مرکزی، باخرز و میان‌ولایت
جمعیت	۱۴۵,۹۹۲ نفر (۱۳۸۵ش)
موقعیت	جنوب شهرستان تربت جام، غرب افغانستان، شمال شهرستان خواف، و شرق شهرستان تربت حیدریه
نوع اقلیم	معتدل مایل به گرم
شهر ها و آبادی های مهم	مشهدریزه، باخرز، کاریز، کرات، و قلعه‌نوی بالا (غیر از شهر تایباد)

تایْباد، شهرستان (County) Taybad

تايْباد، شهرستان

شهرستانی در استان خراسان رضوی، مشتمل بر بخش‌های مرکزی و میان‌ولایت با مرکزیت اداری شهر تایباد. از شمال شرقی به شهرستان تربت جام، از شمال غربی به شهرستان باخرز، از شرق به افغانستان، و از جنوب و غرب به شهرستان خواف محدود است. دشت‌های نسبتاً همواری در میان آن وجود دارد. در منطقه‌ای نیمه‌کوهستانی قرار دارد و دارای کوه‌هایی است که میانگین ارتفاع آن‌ها به ۱۰۰۰متر می‌رسد. رود مرزی ‌هری‌رود و رود فصلی رَوَس، قنات‌ها و چاه‌های متعدد آن را مشروب می‌کند. اقلیم آن معتدل مایل به گرم و از نظر بارندگی جزو نواحی خشک است. جمعیت آن 117,564نفر است (1395ش). مهم‌ترین شهرها و آبادی‌های آن عبارتند از تایباد، کاریز و مشهد ریزه. راه تربت حیدریه به هرات و راه فریمان به سنگان و قائن شبکۀ راه‌های ارتباطی آن را تشکیل می‌دهند.‌ مهم‌ترین محصولات کشاورزی آن گندم‌ و جو، چغندرقند، پنبه‌، سنجد، توت‌، زیرۀ سبز، خربزه‌ و هندوانه‌ و تره‌بار است‌ و باغ‌های‌ انگور و گلابی‌ و زردآلو دارد.

وجه تسمیۀ آن را به دلیل بادهای گرم و خشکی می‌دانند که از اوائل خرداد تا مرداد از سمت جنوب (سیستان) در آن می‌وزد. این کلمه را در منابع کهن به صورت‌های تایاباذ، تایاباد و دیه‌ باد هم‌ ذکر کرده‌اند. در اولین تقسیمات‌ کشوری‌ معاصر (1316ش‌)، تایباد با تلفظ «طیبات‌» یکی از بخش‌های شهرستان‌ مشهد بود. در سال 1355ش‌، شهر تایباد مرکز شهرستان‌ باخرز بود. در 1365ش‌ نام شهرستان‌ باخرز به‌ تایباد تغییر کرد. در 1369ش‌، شهرستان‌ تایباد به‌ مرکزیت‌ شهر تایباد، مشتمل‌ بر بخش‌‌های مرکزی‌ و باخرز ایجاد شد. در مرداد سال ۱۳۸۹ش بخش باخرز با انتزاع از تایباد به شهرستان مستقلی ارتقاء یافت.

---