صالحی برغانی، محمدصالح ( ـ برغان ۱۲۷۱ق)
صالحی بَرَغانی، محمدصالح ( ـ برغان ۱۲۷۱ق)
مفسر و فقیه امامی. مقدمات فقه را در قزوین نزد پدرش، ملا محمد ملایکه، و علوم عقلی را در اصفهان نزد ملا آقا محمد بیدآبادی آموخت. در کربلا به حوزۀ درس وحید بهبهانی پیوست و مدارج عالی اجتهاد را نزد سیّد علی طباطبایی و سیّد جعفر کاشف‌الغطاء در نجف گذراند. سپس به میهنش بازگشت و در تهران به‌تدریس پرداخت. دخالت انگلیسی‌ها در سیاست ایران، سبب شد تا او در فتوای خود، هرگونه جنگ و یا ترک مخاصمه و قرارداد صلح را مستلزم اذن فقها بداند. این تصمیم منجر‌به برخورد برغانی با فتحعلی‌شاه قاجار و متعاقباً تبعید او به عراق شد. باردیگر به ایران بازگشت و سه مدرسۀ متصل به‌هم و کتابخانه‌ای در قزوین بنا کرد. در ۱۲۶۴، به کربلا بازگشت و تا پایان زندگانیش مرجع شیعیان بود. از وی کمابیش ۳۰۰ کتاب باقی مانده که نام ۵۴ اثر او در مقدمۀ موسوعة‌البرغانی فی فقه‌الشیعه ذکر شده است. از تفاسیر وی: تفسیر مفتاح‌الجنان فی حل رموزالقرآن (در ۸ جلد)؛ تفسیر بحرالعرفان و معدن‌الایمان (در ۱۷ جلد)؛ تفسیر اسرارالقرآن؛ الناسخ و منسوخ؛ کنزالعرفان فی تفسیرالقرآن (در ۲۷ جلد)؛ معدن‌الانوار و مشکوةالاسرار؛ تفسیر فضائل امیرالمؤمنین (ع).