ریبرا، خوزه د (۱۵۹۱ـ۱۶۵۲)

ریبِرا، خوزه دِ (۱۵۹۱ـ۱۶۵۲)(Ribera, Jose de)

تابلوي پسر پاچبري، اثر خوزه د ريبرا

نقاش اسپانیایی. از ۱۶۱۶ در ایتالیا تحت حمایت نایب‌السلطنه‌های ناپل، کار کرد. آثار آغازینش از کاراوادجو متأثرند؛ ولی رنگ‌هایش رفته‌رفته روشن‌تر شدند. پیکره‌های تمام‌قد بسیاری از قدیسان و شخصیت‌های اساطیری را به‌تصویر کشید؛ صحنه‌های زندگی روزمره هم نقاشی کرد، بی‌آن‌که پیش‌طرحی برای آن‌ها تهیه کرده باشد. اگرچه هرگز از به‌کاربردن سایه‌های قهوه‌ای صرف‌نظر نکرد، در آثار پخته‌ترش ازجمله شهادت بَرتولمای حواری (ح ۱۶۳۹؛ پرادو، مادرید) به رنگ‌های پرمایه‌تر و درخشان‌تر گرایید. تابلوی پسر پاچنبری (۱۶۵۲؛ لوور، پاریس) از آخرین آثارش، و شاهکاری در واقع‌گرایی است. ریبرا در اطراف والنسیا به‌دنیا آمد، و از قرار معلوم در نوجوانی نزد فرانسیسکو ریوالتا نقاشی آموخت؛ اما در ۱۶۱۶ در ناپل سکونت گزید و بیشتر عمر را در آن‌جا گذراند. در آن زمان ناپل تحت سلطۀ اسپانیا بود، و بسیاری از آثارش به اسپانیا بازمی‌گشت. شاید ریبرا بود که سایه‌روشن‌کاری و رویکرد کاراوادجویی در نقاشی را به میهنش معرفی کرد. ریبرا همچون ریوالتا، و متأثر از روح زمانه و کشورش، تصویرهای غم‌انگیزی از صحنه‌های شکنجه و شهادت پدید آورد. با این‌ حال این زمره آثار ریبرا متنوع‌ترند، زیرا در خلق آن‌ها از نمونه‌های عادی اتود برمی‌داشت. طبیعت‌گراییِ برگرفته از کاراوادجو در اتودهایش، با «آرمان‌گراییِ» مکتب بولونیا در تقابل است.