سورباران، فرانسیسکو د (ح ۱۵۹۸ـ۱۶۶۴)
سورْباران، فرانسیسکو دِ (ح ۱۵۹۸ـ۱۶۶۴)(Zurbaran, Francisco de)
نقاش اسپانیایی. بیشتر در سویل[۱] کار می‌کرد. با شیوۀ ساده و پرتوانش آثاری دینی ـ اغلب شخصی درحال نیایش ـ پدید آورد، ازجمله سنت فرانسیس[۲] (نگارخانۀ ملی لندن[۳]). نقش اشیا نیز می‌کشید، و زنانی در جامه‌های قرن هفدهمی، ولی طبق عرف ادبی زمانه، موصوف به قدیسه خلق می‌کرد، ازجمله قدیسه مارگارت[۴] (نگارخانۀ ملی، لندن). سادگی نیرومند نقاشی‌هایش از اشخاص، در تابلوهای نقش اشیای او نیز به‌چشم می‌خورد، تابلوی پرتقال‌ها، لیموها، و یک شاخه گل سرخ[۵] (اوفیتسی[۶]، فلورانس[۷]) از آن جمله است. سبک کارش از کاراوادجو[۸] متأثر بود: یعنی تلفیق واقع‌گرایی[۹] با تضادهای نمایشیِ تاریک و روشن. سورباران در استرمادورا[۱۰]، در خانواده‌ای دهقان به‌دنیا آمد؛ در نوجوانی نزد نقاشی در سویل با نام خوان دِ لاس روئلاس[۱۱] (ح ۱۵۵۸ـ۱۶۲۵) شاگردی کرد. در ۱۶۲۸ به مقام نقاش شهر انتخاب شد، و آثار دینی بسیاری برای کلیساها و دیرها ساخت. با ولاسکزِ[۱۲] جوان دوست شد، و از سبک او، و نیز نقاشی تاریک‌نگار جنوب اسپانیا تأثیر گرفت؛ این گونه نقاشی از خوزه دِ ریبرا[۱۳] و مکتب ناپل[۱۴] متأثر بود. در اواخر عمر به مادرید رفت، و در ۱۶۵۰ از نقاشان فیلیپ چهارم[۱۵] شد، ولی هنر ساده و بی‌پیرایه‌اش در رقابت با آثار پراحساس موریلیو[۱۶] آسیب دید. سورباران با سبک نقاشی تیرگی‌پرداز۱۷ خود، با اشخاص و اشیای فوق‌العاده ساده، رنگ‌های تیره، و شکوه عمیق حاصل از رنگ‌گذاری ضخیم، نقاش آرمانی مسیحیّت خشک اسپانیا و امریکای جنوبی شد؛ بسیاری از آثارش به امریکای جنوبی فرستاده شد و در آن‌جا تأثیر بسیار گذاشت.