عمر مختار
عُمَر مُخْتار (بَرْقَه ۱۲۷۵ـ۱۳۵۰ق)
برجسته‌ترین و مشهورترین رهبر مجاهدان سَنوسی لیبی. در زاویۀ سَنوسِیّه دانش آموخت و شیخ زاویةُالْقُصور شد. پس از اشغال لیبی به‌دست ایتالیایی‌ها (۱۳۲۹ق/۱۹۱۱) همۀ قبایل بَرْقَه وی را به‌عنوان فرماندۀ کل انتخاب کردند و تا ۱۹۱۶م مجاهدان سَنوسی به‌‌رهبری وی بیشتر مناطق اشغال‌شده را متصرف شدند. این پیروزی‌ها، نگرانی انگلیس و فرانسه را از خطر گسترش مقاومت ضداستعماری در سراسر افریقا برانگیخت. از این‌رو، دو دولت با ایتالیا پیمان همکاری مشترکی برای جنگ با سَنوسی‌ها منعقد کردند. نخست، سیاست تفرقه‌افکنی را پیش گرفتند، اما با تسلط موسولینی بر ایتالیا بار دیگر سیاست سرکوب و ارعاب بیش از پیش حاکم شد. عمرمختار با جنگ‌های چریکی، نیروهای ایتالیایی را مستأصل کرد و شورش در منطقۀ جبل‌الاخضر در سیرنائیک را رهبری نمود (۱۹۲۲ـ۱۹۳۱)، تا آن‌جا که اشغالگران با سیاست نفاق‌آمیز خود در ظاهر با پیشنهاد عمرمختار مبنی بر آزادی مسلمانان در امر آموزش و پرورش، برگزاری مراسم دینی، رسمیت زبان عربی و لغو تبعیض‌نژادی در لیبی موافقت کردند، اما عملاً مصمم به نابودی او بودند. ایتالیایی‌ها با کشتار افراد غیرنظامی، مصادرۀ اموال، کوچانیدن مردم، تشکیل دادگاه‌های سیار و جز آن موقعیت مجاهدان را تضعیف و سرانجام عُمَرمُخْتار و همراهانش را محاصره کردند و در نبردی نابرابر، که وی زخمی شده بود، او را اسیر و به بِنْغازی منتقل کردند و پس از محاکمه در برابر مردم به دار آویختند.