عمرانی
عِمرانی (اصفهان ۸۵۹ ـ ح۹۳۰ق)
شاعر یهودی ایرانی. در اصفهان متولد شد و در کاشان اقامت گزید. از جزئیات زندگی او که در اواخر دورۀ تیموری و اوایل صفویه (شاه‌اسماعیل و شاه‌طهماسب) می‌زیسته است، اطلاعی در دست نیست اما از اشعار او می‌توان درک کرد که اوضاع زندگانی او نامساعد بوده است. سرودن دیوان مشهور خود فتح‌نامه را در ۱۰هزار بیت در بحر هرج به سال ۸۷۹ در ۲۰سالگی آغاز کرده است. این کتاب براساس کتاب مقدس و ادامه کار شاهین در موسی‌نامه است و تا اواسط سلطنت سلیمان را دربرگرفته است. کتاب دیگر او سیزده اصل ایمان اسرائیل است که در ۱۸۰۵ در ۸۰۰ بیت سروده است. حنوکانامه یا ظفرنامه منظومۀ دیگر او در ۲هزار بیت به سال ۱۵۲۴ سروده شده و براساس مقاومت یهودیان در برابر یونانی‌هاست. انتخاب نخلستان ۶۰۰ بیت دارد و شکایت عمرانی از جامعه یهود اصفهان است. اثر دیگر او گنج‌نامه است که در ۵هزار بیت بر وزن اردشیرنامه سروده شده است. این اثر براساس رسالۀ مسخت آبوت (رساله اندرز پدران) با دخل و تصرف‌هایی از عمرانی سروده شده است. دیگر آثار او عبارت‌اند از مناجات‌نامه منظومه کوتاه به فارسیهود، حکایت ده مقتول، عقیدت یصحق (قربانی‌کردن اسحق)، تفسیر مسخت آبوت، زنبیل‌دوز.