اسحاق

اِسحاق

در عهد عتیق، از اجداد عبرانیان، پسر ابراهیم و سارا، و پدر عیسو و یعقوب. ریشۀ نام او به عبری Yitzhak به‌معنای خنده است [قابل قیاس با یَضْحک/ضحِک عربی] و وجه‌تسمیه‌اش این است که چون فرشتگان در فرتوتی ابراهیم و سارا به آنان بشارت دادند که به خواست خداوند صاحب فرزند خواهند شد، آن دو از شادی و شگفتی خندیدند. اشارۀ اصلی به او در کتاب مقدس، در عهد عتیق، سفر پیدایش، باب‌های ۲۱ تا ۲۸ است. او در معرض امتحان الهی افتاد که طبق رؤیای صادقه ابراهیم می‌بایست قربانی می‌شد و در باب ۲۲ آمده است که خداوند وقتی ابراهیم را مصمم به این قربانی انسانی دید، به او رحمت آورد و قربانی قوچ را جانشین آن قربانی کرد. همسر او رفقه (ربکا) نازا بود ولی دعای زن و شوهر مستجاب شد و خداوند دو فرزند (دوقلو) به نام‌های یعقوب و عیسو به ایشان عطا کرد. در قرآن نام اسحاق هفده بار ذکر شده و بارها به او اشاره شده است (بقره، ۱۳۳؛ ۱۳۶، ۱۴۰؛ آل عمران، ۸۴؛ نساء، ۱۶۳؛ و ...). پیش از تولد وی، خداوند ابراهیم را به فرزندی که او را اسحاق نام نهاده بود، بشارت داد (ابراهیم، ۳۹). در قرآن غالباً در کنار ابراهیم و اسماعیل، از بندگان صالح و انبیاء الهی شمرده شده و در سورۀ صافات آیات ۱۰۰ تا ۱۱۳ از رؤیای صادقۀ ابراهیم که از سوی خدا مأمور ذبح فرزندش شد، سخن گفته شده اما ذبیح بودن اسماعیل یا اسحاق تصریح نشده است. بنی‌اسرائیل از نسل اسحاق‌اند.