الیس

اِلیس (Elis)

به یونانی «ایلیا»، از استان‌های یونان و ناحیه‌ای باستانی از منطقۀ پلوپونز، از شمال به آخایا، از شرق به آرکادیا، از جنوب به مِسِنیا، و از غرب به دریای ایونی محدود می‌شود، مساحت ۲۶۱۸ کیلومتر مربع، جمعیت ۱۸۱,۷۰۰ نفر (۱۹۹۳). مرکز آن پورگوس است. اِلیس در ۱۸۹۹ به یکی از استان‌های یونان تبدیل و به سه ناحیه تقسیم شد: اِلیسِ سُفلی، پیساتیس و تریفولیا. اِلیسِ‌ سُفلی، که ابتدا به آن فقط الیس اطلاق می‌شد، محل پرورش اسب و گاو، شمالی‌ترین بخش ناحیه بود و رودهای پنئوس و لادون از آن‌جا می‌گذشتند، و مهم‌ترین شهرهای آن اِلیس، سی‌لِنِه، و پولوس یا پیلوس بودند. پیساتیس در جنوب ساحل سمت راست رود آلفئوس، در اولَمپ (محل بازی‌های المپیک)، قرار داشت. تریفولیا در جنوب از آلفئوس تا مرز شمالی مِسِنیا امتداد داشت. این سه ناحیه ظاهراً در ابتدا مملکتی جداگانه بودند، ولی در قرن ۸پ‌م اِلیسِ‌ سُفلی بر سراسر منطقه مسلط شد، و حق برگزاری بازی‌های اُلَمپیک را به‌دست آورد؛ که تا آن زمان به پیساتیس تعلق داشت. پس از جنگ پلوپونزی، که طی آن اهالی اِلیس از اتحاد با اسپارت خارج شدند، اِسپارت آنان را از تریفولیا و نواحی کوهستانی اِلیس‌ سُفلی و همچنین ریاست بر بازی‌ها محروم کرد. در ۳۶۶پ‌م جنگ بین اِلیس و اتحادیۀ آرکادیایی آغاز شد. اِلیس از اسپارت درخواست کمک کرد، و سراسر منطقه و حق برگزاری المپیک را بار دیگر به‌دست آورد. پس از نبرد خایرونیا در ۳۳۸پ‌م، اِلیس تا مرگ اسکندر مَقدونی در ۳۲۳پ‌م، که به اتحادیۀ اِتولیایی پیوست، متحد مقدونیه بود. اِلیس سرانجام به ایالتی رومی تبدیل، و به‌موجب تقدّس اولَمپ از امتیازهای ویژه‌ای برخوردار شد.

 

---