ایرانی باستان، زبان های

ایرانی باستان، زبان‌های
مجموعۀ زبان‌های یکی از دو گروه بزرگ آریایی‌ها که در هزارۀ ۲پ‌م در فلات ایران در مناطق مختلف سکونت داشتند. گروه بزرگ دیگر، شاخۀ هندی بود که با مهاجرت آریایی‌ها از راه افغانستان به‌طرف شمال غرب هند و سکونت در هند مشخص می‌شود. زبان‌های هندی و ایرانی از کهن‌ترین زبان‌های خانوادۀ هندواروپایی‌اند. ایرانی باستان زبان مشترک اقوام ایرانی بود که تا زمان فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی در قلمرو بسیار گسترده‌ای رواج داشت. بدین ترتیب دورۀ زبان‌های ایرانی باستان از آغاز تا قرون ۴ و ۳پ‌م را دربر می‌گیرد. از زبان‌های ایرانی باستان دو زبان مکتوب مهم برجای مانده است که برای شناختن ویژگی‌‌های ایرانی باستان باید به آن‌ها مراجعه کرد. این دو زبان فارسی باستان و اوستایی هستند. نخستین سند سنگ‌نوشتۀ سه‌زبانۀ داریوش در بیستون در ۵۲۰پ‌م است که برای نخستین‌بار خط میخی برای فارسی باستان به‌کار رفت. زبان دیگر که در متن اوستایی در دسترس است، مرحلۀ پیشین زبان ایرانی باستان، یعنی زبان هندوایرانی است. از این‌رو با مقایسۀ اوستایی و سنگ‌نبشته‌های بیستون با متون وِدایی می‌توان مسیر تحول زبان‌های ایرانی باستان را بازشناخت.