سرخاب، محله
سُرخاب، محلّه
در شمال شهر تبریز. محله‌ای بسیار قدیمی در دامنه کوه سرخ است. بعضی نام آن را مأخوذ از کوه سرخ و بعضی مأخوذ از مزار پیر سراب از صحابه می‌دانند. در محلۀ سرخاب بیش از پانزده مسجد وجود دارد. بقعه یا مسجد مشهور سید حمزه از دورۀ سلطان محمد خدابنده، ایلخان مغول که محل بست تبریزی‌ها بود، در محله سرخاب است و قزل‌لو مسجد (مسجد طلایی) نیز نامیده می‌شود. مقبره و تکیۀ سلطان میر حیدر قونی از ۸۳۰ق که بعضی او را سرسلسلۀ حیدریان می‌دانند و ویرانه‌‌های آن تا اواخر دورۀ قاجاریان باقی بود؛ مرقد هفت خواهران منسوب به امام موسی کاظم (ع) و بقعۀ عون بن علی از قرن ۸ق که بنای کنونی آن در دورۀ صفوی احداث شده از دیگر مکان‌های معروف محله سرخاب است. در دورۀ تیموری، اعضای فرقۀ حروفیان ساکن این محله، در این‌جا کشته و سوزانده شدند. پیروان فرقۀ مشهور اهل حق در دورۀ قراقویونلو در این محله ظهور کردند. این محله سه گورستان داشت که مشهورترین آن‌ها مقبرة‌الشعرا بود. در دورۀ صفوی سپاهیان عثمانی در حملات مکرر خود به تبریز در این محله اردو می‌زدند. در دوره‌های صفوی و قاجار عمارت حکومتی تبریز معروف به درب اعلی یا عالی‌قاپو در محلۀ سرخاب بود. عمارت‌های بیگم و دولت‌خانه جدید نیز در محله سرخاب قرار داشتند. در دورۀ مشروطیت و جنگ‌های داخلی آذربایجان از مراکز استبدادطلبان و محل برخوردهای آنان با مشروطه‌خواهان بود. از بخش‌های آن کوچه‌های جاروب‌بندان، آچاآباد، بسطال‌آباد، گود عرب و پای منار سرخاب است.