مقامات (عرفان)
مَقامات (عرفان)
در اصطلاحِ عرفان، منازل فراروی سالکان در مسیر سلوک. مرتبه‌ای است که سالک به آن می‌رسید و در همان‌جا می‌ماند. در این‌باره دو نکته قابل ذکر است: ۱. گروهی از عارفان، مقام را فراتر از منزل می‌دانند، چه سالک به محض ورود به یکی از منازل، تا آن‌گاه که تمامیِ حقوقِ آن منزل را رعایت نکرده، در آن مسافر است، و چون در آن منزل تمکّن یافت، منزل برای او تبدیل به مقام می‌شود. چه سیر و سفر او در آن منزل به پایان رسیده است و تا از یک مقام نگذرد به مقام دیگر راه نمی‌یابد؛ ۲. در شمارۀ منازل و مقامات، اختلافاتی عجیب به چشم می‌آید، چه شمار مقامات را از ۷ تا ۴۰ و ۱۰۰ و حتی ۱۰۰۰ برشمرده‌اند. امّا گذشته از این‌که این ارقام، تنها حاصلِ ذوقِ مشایخ است، و دلیلی بر حصر مقامات در هیچ‌کدام از این اعداد نیست، بیشتر عارفان به مقامات صدگانۀ اصلی، که حاصلِ تنظیم خواجه عبدالله انصاری است، گردن نهاده‌اند.