مشهدی، احمد (بغداد ـ مازندران ۹۸۶ق)

مشهدی، احمد (بغداد ـ مازندران ۹۸۶ق)
خوشنویس و ادیب ایرانی. از سادات حسینی مشهد، که پدرش به شغل شمع‌ریزی آستان قدس رضوی اشتغال داشت؛ به‌همین علت به او سید احمد شمع‌ریز نیز می‌گویند. ابتدا در مشهد دانش و هنر کسب ‌کرد و چون خطش شکل گرفت به هرات نزد میرعلی هروی رفت و بعد از مدتی سرآمد شاگردان میر شد؛ چنان‌که گویند، در آن زمان تشخیص خط او از خط میر مشکل بود. پس‌از آن‌که میرعلی را از هرات به بخارا فرستادند، سید احمد نیز عازم آن‌جا شد و مدتی در خدمت میرعلی در کتابخانۀ عبدالعزیزخان ازبک به کتابت پرداخت. پس از بازگشت به مشهد، به عراق و سپس به آذربایجان به دربار شاه طهماسب اول صفوی (حک: ۹۳۰ـ۹۸۴ق) رفت. آن زمان کتابت‌های دربار به خط نستعلیقِ جلی میرزا سید احمد بود. بعد از آن از دربار مرخص شد و به مشهد بازگشت و ۱۰ سال به تعلیم شاگردان پرداخت و پس از چندی میرمراد، والی مازندران، او را به آن‌جا دعوت کرد. در مدت اقامتش در آن‌جا کتابت‌هایش را با ‌نام میرمرادخان رقم می‌کرد. ازجمله آثار آن دورۀ اوست: نسخۀ لوایح جامی، محفوظ در کتابخانۀ شچدرین لنینگراد. پس از مرگ میرمراد، سید دوباره به زادگاهش برگشت و در آن‌جا ماند تا این‌که شاه اسماعیل دوم او را به قزوین فراخواند. پس از مرگ شاه، سید از قزوین به مازندران رفت و همان‌جا درگذشت. برخی از شاگردان او عبارت‌اند از قاضی احمد میرخشی قمی، صاحب گلستان هنر، محمدحسین تبریزی، و محمد رحیم مشهدی. سیداحمد، شاعر نیز بود و برخی از اشعارش را به خط خود می‌نوشت. متأخران به او لقب «غزال‌العین» و «آهو چشم» داده‌اند. او را در شیوۀ کتابت و مهارت و قدرتِ قلم هم‌طراز با میرعلی هروی دانسته‌اند. ازجمله آثار اوست: یک نسخه دیوان غزلیات امیرشاهی سبزواری به قلم کتابت خفی (ريز) در کتابخانۀ موزۀ گلستان و نزهة‌العاشقین در کتابخانۀ لنینگراد و نیز قطعات و مرقعات دیگری که در کتابخانۀ خزینۀ اوقاف و کتابخانۀ دانشگاه استانبول، کتابخانۀ سلطنتی، و کتابخانۀ آستان قدس رضوی، موزۀ کابل و بوستون، کتابخانۀ عمومی لنینگراد و کتابخانۀ ملی وین نگهداری می‌شود. در همۀ این آثار نام‌های احمد‌الحسینی، احمدالحسینی الکاتب، و احمدالحسینی‌المشهدی دیده می‌شود. به‌علاوه، مرقع نفیسی با نام امیر غیب بیک در کتابخانۀ توپ‌قاپوسرای استانبول موجود است که همه را در طول سه سال جمع‌آوری کرده و علاوه‌بر قطعات ممتاز خود، قطعات شاخص دیگر خوشنویسان طراز اول آن دوره را با ذکر مقدمه و مؤخره آورده است.