نایب

نایب (حقوق)

شخصی که به او اختیار داده می‌شود که برای دیگری عمل یا اعمالی را انجام دهد. این واژه معمولاً برای رأی‌دادن به نیابت شخص دیگر در مجامع به‌کار می‌رود. سندی که متضمن اعطای چنین اختیاری است را «اختیارنامه» یا «سند نیابت» گویند، مانند وکیل که از طرف موکل انجام عملی را برعهده می‌گیرد و یا حق‌العمل‌کار که به اسم خود ولی به حساب دیگری (دستوردهنده) معاملاتی را انجام می‌دهد (مادۀ ۳۵۷ قانون تجارت). در حقوق شرکت‌ها به‌معنای سند نیابت یا اختیارنامه‌ای است که به دارنده اجازه می‌دهد به‌جای سهامدار در مجامع رأی دهد. اختیارنامه در جریان رسیدگی‌های مربوط به ورشکستگی نیز استفاده می‌شود. شخصی را که به‌موجب قانون و بدون قرارداد نایب دیگری محسوب شود، نایب قهری گویند، مانند ولی قهری نسبت به مولی علیه. کارگزار در اصطلاح به کسی گفته می‌شود که با اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح در بورس اوراق بهادار، از طرف کسی به وی اختیار داده می‌شود که عمل خرید و یا فروش سهام را از طرف وی انجام دهد. به کسی که کارهای بانک را در شهر دیگری انجام می‌دهد نیز کارگزار گویند.