گیلانی، رشیدعالی (۱۸۹۲ـ۱۹۶۵)
گیلانی، رشیدعالی (۱۸۹۲ـ۱۹۶۵)
سیاستمدار انقلابی عراقی. نسب وی به شیخ عبدالقادر گیلانی می‌رسد. پس از تحصیلات مقدماتی، در دانشکدۀ حقوق درس خواند و مدرک گرفت. سپس به برخی مناصب حکومتی دست یافت، ولی در همان حال با آزادی‌خواهان عرب که خواهان جدایی از دولت عثمانی بودند، همکاری کرد. در ۱۹۲۴ به وزارت دادگستری رسید ولی به‌سبب اختلاف با انگلیسی‌ها بر سر چگونگی بهره‌برداری از چاه‌های نفت، استعفا داد. در ۱۹۲۸ حزب برادری ملی را با همکاری یاسین هاشمی تأسیس کرد که نقش برجسته‌ای در زندگی سیاسی عراق داشت. در ۱۹۳۲ رئیس دربار و مشاور ویژۀ ملک فیصل اول شد و چندین‌بار به وزارت رسید. انقلاب آوریل ۱۹۴۱ را با هدفِ طرد انگلیسی‌ها از عراق و تحقق استقلال کامل عراق رهبری کرد که این انقلاب به انقلاب رشیدعالی گیلانی مشهور است. اما این انقلاب شکست خورد و چون به‌طور غیابی محکوم به اعدام شد، به ایران گریخت و سپس به ترکیه و آلمان، و از آن‌جا به فرانسه و بیروت و سرانجام به ریاض رفت. وی که توسط انگلیسی ها به جنایت کار جنگی متهم شده بود، با حمایت ملک عبدالعزیز از این اتهام تبرئه شد. پس از مرگ ملک عبدالعزیز به قاهره رفت و سپس به بغداد بازگشت. پس از انقلاب عبدالکریم قاسم، وی قصد اعدامِ رشیدعالی را داشت، ولی در نهایت او را به‌مدت سه سال زندانی کرد. گیلانی پس از آزادی به قاهره رفت و سپس به‌همراه خانواده‌اش به بیروت منتقل شد. وی در بیروت درگذشت، اما جنازه‌اش را به بغداد منتقل کردند.